Saskia Goldschmidt – De hormoonfabriek. ISBN 978-90-5936-369-4, 287 pagina’s, € 18,90. Amsterdam: Cossee, tweede druk 2012.
Fascinerende combinatie van feiten en fictie.
In deze roman ziet de vijfennegentigjarige Mordechai (Motke) de Pauw op zijn sterfbed terug op zijn leven. Hij had een succesvolle carriére achter de rug waarin hij de slacht- en vleesfabriek van zijn ouders met succes transformeerde in een toeleveringsbedrijf voor de zijn andere bedrijf, de geneesmiddelenproducent Farmacom. Er was namelijk ontdekt dat insuline kon worden gewonnen uit de alvleesklieren van varkens. De Paauw werkte heel nauw samen met de befaamde farmacoloog Rafaël Levine, wiens wetenschappelijk onderzoek intensief door Farmacom werd gesteund. Levine werd tevens in de leiding van Farmacom opgenomen, naast de Pauw en diens tweelingbroer Aaron.
Het persoonlijke leven van Motke verliep minder glad, maar dat was aan hemself te wijten. Hij had namelijk last van, zullen we eens netjes omschrijven, kriebel in zijn kruis, en kon niet van zijn vrouwelijke personeelsleden afblijven. Zelfs de lelijke Dikke Bertha moest er aan geloven, wat De Paauw later ernstig zou opbreken. Dit regelmatig buiten de pot piesen leidde uiteindelijk tot een breuk met zijn vrouw Rivka. De Pauw’s initiatief om de seksueel lusteloze Aaron het pas ontdekte hormoon testosteron te laten inspuiten leidde tot een catastrofe. Motke, Aaron en Levine waren allemaal Joden en hadden al in het vooroorlogse Nederland te leiden onder Jodenhaat. Saillant is dat in verband daarmee De Telegraaf wordt genoemd.
In het begin van de Tweede Wereldoorlog wist De Pauw met zijn gezin naar Engeland te ontkomen. Aaron werd in Duitsland omgebracht en na de oorlog ontdeed Motke zich van Levine en werd alleenheerser in het bedrijf, dat door de uitvinding van ‘de pil’ zich aan de top van de internationale geneesmiddelenbranche vestigde.
Een niet meer tot spreken in staat zijnde Motke moet volkomen machteloos op televisie aanzien dat zijn zoon en opvolger Ezra in de Verenigde Staten wordt aangeklaagd voor een seksueel vergrijp – de beschrijving doet denken aan de affaire Strauss-Kahn – en dat wordt uiteindelijk zijn dood.
Een sterk en prettig leesbaar boek, dat hoewel fictie, geïnspireerd is op de geschiedenis het bedrijf Organon te Oss. Je ontkomt er als lezer bijna niet aan je met de hoofdpersoon te identificeren, hoewel jij eigenlijk maar een nare egoïst is.
Aan dit boek werd tevens ruim aandacht besteed in de boekenrubriek LeesKost van het programma PuurCultuur op MeerRadio (woensdag 6 maart 2013). Klik op dehormoonfabriek om dit te beluisteren.