Edwin Winkels – Welkom thuis. ISBN 978-90-388-9690-8, 319 pagina’s, € 19,95. Amsterdam: Nijgh en Van Ditmar 2013.
Bizarre en spannende reis door een onbekend Nederland.
De journalist en auteur Edwin heeft een bijzondere roman geschreven. Hij beschrijft de reis van een Argentijnse Nederlander door het Nederland van 2024. Dat Nederland is door een muur van de buurlanden afgeschermd, met als gevolg dat niemand er meer uit mag en niemand er meer in komt.
De Argentijnse Nederlander Harmen Turksma ontvangt een brief van zijn oude vader met het dringende verzoekt hem in Friesland te komen opzoeken. Turksma, een zestiger, weduwnaar en vader van twee getrouwde Argentijnse dochters, besluit aan het verzoek gevolg te geven, ondanks het feit dat hij denkt zijn vader te haten.
Turskma weet uiteindelijk toch via België Nederland binnen te komen. Daar treft hij een land aan zonder centrale overheid, waar bepaalde bevolkingsgroepen de macht hebben in verschillende steden, zoals de Antillianen in Rotterdam en de Chinezen in Amsterdam. Formele instituties voor bestuur en rechtspraak bestaan niet meer. Utrecht is multiculti en op de Veluwe wonen onder meer een aantal veteranen bij elkaar (want anderen begrijpen hen niet) van diverse missies, zoals Libië, Bosnië en Irak. Zeeland is grotendeels in handen van de ‘zwaren’, opgerukt vanaf Goeree-Overflakkee.
De infrastructuur bestaat op sommige plekken helemaal niet meer, maar is elders nog aardig intact. Autoverkeer is er nauwelijks meer, wel bussen en treinen. Reizen in dit Nederland kan levensgevaarlijk zijn als je de pech hebt kwalijke figuren tegen het lijf te lopen en dat ervaart Harmen dan ook. De regio’s zijn redelijk zelfvoorzienend en geld bestaat nog wel, maar het is minder waard en er is weinig verschil meer tussen arm en rijk.
Hij ontmoet oude bekenden en maakt nieuwe vrienden en verneemt wat er in Nederland is gebeurd. Ook leren de lezers zelf Harmen beter kennen.
In Nederland blijkt het nog eens verschrikkelijk lastig om Friesland binnen te komen, want dat is geïsoleerd door water en nog eens een muur. Ook over de Afsluitdijk kom je Friesland niet meer in.
Bewakers schieten met scherp op ‘binnendringers’. Uiteindelijk blijkt wadlopen vanaf Terschelling de enige mogelijkheid, maar Harmen moet daarvoor een hoge prijs betalen.
In Friesland leert Harmen meer over zijn vader en over zijn eigen afkomst. Is hij na deze lange reis uiteindelijk thuisgekomen of wil hij toch weer terug naar Argentinië, naar zijn dochters en zijn kleinkinderen.
De auteur laat een beetje in het midden hoe Nederland in deze situatie is teruggekomen. Na een racistische uitbarsting, waarin vooral de Marokkanen eraan moesten geloven, bouwde het leger op last van de autoriteiten de muur (die Zuid-Limburg afsneed van de rest van het land) en daarna schijnt het land te zijn geïmplodeerd.
De flaptekst spreekt terecht van ‘Een helletocht door Nederland – of wat er nog van over is. Winkels heeft in elke hoofdstuk een verwijzing naar Odyssee van Homerus opgenomen en hij wijst daarop in zijn verantwoording aan het eind van het boek. Dat was mij overigens al lezend niet opgevallen.
De auteur schroomt niet het huidige Nederland op de korrel te nemen, zoals de Oranjegekte: ‘De Spanjaard had het er vaak met Harmen over gehad, over hoe compleet gestoord de Nederlanders vanaf dat moment waren geworden (na de overwinning op Duitsland tijdens het Europees Kampioenschap voetbal 1988; AK), hoe ze per wereld- of Europees kampioenschap alle warmbloedige landen in chauvinistische voetbalhysterie voorbijstreefden, dat je de “folklorische taferelen” die je altijd op tv te zien kreeg als een Afrikaans land een WK-wedstrijd won, nu gewoon in je eigen land of dorp kon meemaken, en niet alleen na een wedstrijd, maar al ver voor een toernooi, want Nederland was altijd het enige land dat voor het toernooi al had gewonnen. (pp. 73-74)’
Een heftig boek dat van de eerste tot de laatste bladzij boeit en daarnaast de lezer aan het denken zet.
Aan dit boek werd tevens uitgebreid aandacht besteed in de boekenrubriek LeesKost van het programma MeerInformatief op MeerRadio (donderdag 25 juli 2013). Klik op welkomthuis om dit te beluisteren.