Carmiggelt gedundrukt. ISBN 978-90-28260-83-2, 307 pagina’s, € 24,90. Amsterdam: Van Oorschot 2013, inmiddels tweede druk.
100 columns van Carmiggelt.
Simon Carmiggelt werd in Den Haag geboren, maar verwierf zijn bekendheid als chroniqueur van het Amsterdamse straat- en kroegleven, waarvan hij in meer dan 10.000 cursiefjes (Kronkels) eerst in Het Volk en later in Het Parool verslag deed. De beste Kronkels verschenen in een groot aantal boekjes, uitgegeven door de Arbeiderspers. Ik herinner me zijn maandelijkse voordrachten uit eigen werk op de VARA-televisie en hoor in mijn hoofd nog steeds de prachtige herkenningsmelodie In a sentimental mood van Duke Ellington.
In tegenstelling tot zijn wat deprimerende uiterlijk bleek Carmiggelt een kleurrijk figuur. Hij overwon een alcoholprobleem en schreef daarover: ‘De geheelonthouders hebben gelijk, maar alleen de drinkers weten waarom’. Voor onder andere de cabaretiers Wim Sonnevelt en Wim Kan en de filmregisseur Bert Haanstra schreef hij teksten. Hij won een aantal literaire prijzen, waaronder de P.C. Hooftprijs. Hij wordt ‘de Nederlandse Tsjechov’ genoemd. Aan het eind van zijn leven verzorgde hij zijn zieke vrouw, maar na zijn dood in 1987 bleek dat hij jarenlang een geheime verhouding had gehad met de schrijfster Renate Rubinstein.
Hoewel hij bij De Arbeiderspers publiceerde, was Carmiggelt bevriend met Geert Van Oorschot (1909-1987), die een grote reeks dundrukuitgaven van beroemde schrijvers had uitgebracht. Als hommage aan Van Oorschot schreef hij het gedicht De minor poet, waarin hij een dichter in de hemel laat fantaseren: Hij zag zich al gedundrukt door Van Oorschot en mompelde: ‘Ga ik dan niet teloor, God:’. Met deze bundel wilden de opvolgers van Van Oorschot Carmiggelt eren ter gelegenheid van zijn honderdste geboortedag. Uit de jaren 1938-1980 koos men ‘100 van zijn mooiste verhalen’ uit. Ze werden inderdaad voor deze bundel op dun papier van goede kwaliteit afgedrukt.
Soms was het lezen voor mij een feest van herkenning, bijvoorbeeld bij Woef, een prachtig verhaal over een jonge rode setter, die zo graag lol wil maken. Ik herinner me hoe de befaamde acteur Ko van Dijk (1916-1978) dat stukje prachtig kon voordragen. De meeste columns zijn nieuw voor mij (of heel ver weggezakt), maar ik heb ze, uiteraard gedoseerd, met veel bewondering voor deze grote schrijver gelezen. Carmiggelt kon op onnavolgbare wijze bijvoorbeeld dronkemannen, pinnige vrouwen, kinderen, ouden van dagen, honden en verschillende situaties neerzetten. Sommige verhalen zijn navrant, vooral als ze over de Tweede Wereldoorlog en het lot van de Joden gaan. Maar vaak doet hij me glimlachen en een enkele keer zelfs schaterlachen. Enkele bijdragen zijn wat gedateerd, maar er zitten ook juweeltjes bij.
Een must voor de Carmiggelt-liefhebbers en een aangename kennismaking voor wie hem nog niet kent.
Dit boek is tevens op woensdag 24 oktober 2013 uitgebreid besproken in het programma Puur Cultuur op MeerRadio. Tevens werd een fragment uit ‘Jopie’ voorgelezen. Het geluidsfragment staat hieronder.