Smeets, Mart – Niets is wat het lijkt. ISBN 978-94-91567-56-8, 253 pagina’s, € 14,95. Amsterdam: De Kring 2013.
De meest recente columns van Mart Smeets.
Mart Smeets. Je houdt van hem of je haat hem. De laatste categorie mag nu afhaken. Wie met mij tot de eerste categorie hoort zal ongetwijfeld de nieuwste bundel van de eigengereide, maar uiterst deskundige sportcommentator en muziekliefhebber met veel genoegen lezen. Een aantal reeds eerder gepubliceerde columns in Trouw, Haarlems Dagblad, VARAgids en NUsport.nl zijn voor dit boek bewerkt. De titel van het boek is het centrale thema. Smeets vat het prachtig samen in de laatste alinea van het inleidende verhaal Mensch durf te leven:
‘De wereld om ons heen is opgebouwd uit show, schraal bier, valse hoop, een hoop gelieg en zelfverrijking. Gaan we volgend jaar weer lekker tegen Alpe d’Huez op rijden voor het goede doel? Waar is Jolande Sap nu we haar nodig hebben? Badr Hari loopt door de PCHooftstraat en komt Ruud Gullit tegen. “Had je dat niet kunnen zeggen,” fluistert hij. Marianne Vos wordt weer kampioen. In wat? Geen idee. René van der Gijp komt onverwacht uit de kast. Maxima loopt ergens een halve marathon. Heel het land aan de Balkenende-norm. Of heel het land in de Fyra. Eigenlijk is alles schijn. Niets is wat het lijkt, daar komt het op neer.’
Smeets kan en wil niet om het dopinggedoe heenlopen. Hij sluit zijn ogen niet voor wat hij ziet, maar hij weigert nog altijd het schuldig uit te spreken zonder dat er voldoende bewijs is. Sommige stukjes vind ik prachtig, zoals zijn hommage aan de fenomenen David Beckam en Teun de Nooijer, de billen van de rondemiss inclusief Happy End voor George Hincapie en Melanie Simoneau en het nostalgische verhaal over zijn opa, door wie hij ooit eens berispt werd toen hij het woord ‘neuken’ in de mond nam: ‘Dat heette “gemeenschap hebben”, zei hij lachend, “en gelovigen noemen het nog anders. Die spreken over ter vleze gaan”.’ De Belgische sportverslaggever Rik de Saedeleer wordt prachtig herdacht en Smeets vertelt zijn lezers ingetogen wat hij van de Amerikaanse sportanalist Tim McCarver heeft geleerd. Smeets laat een onbekende, menselijke kant van de arrogante voetbalcoach José Mourinho zien.
Schaatsbobo Doekle Terpstra wordt, terecht, afgeserveerd en in De Farce doet Smeets mooi verslag van het congres dat het einde betekende van UCI-voorzitter Pat McQuaid. Muziekliefhebbers kunnen hun hart ophalen aan het verslag van het optreden van Leonard Cohen. Sport en muziek komen bij elkaar in Sweet Caroline (wie het boek in zijn bezit heeft kan de QR-code inscannen en daarmee Neil Diamond live Sweet Caroline zien zingen bij de Boston Red Sox; een leuk extraatje). Hilarisch is het stukje Veelwijverij of zoiets waarin een onschuldig gesprek aan de bar in Andorra over womanizing uitloopt op een hype over de veroveringen van Smeets, die gelukkig een heel nuchtere vrouw heeft.
En verder heeft Smeets op de een of andere manier interessante aandacht voor onder meer Chris Froome, Marianne Vos, Thomas Voeckler, Ronald Koeman, Rafael Nadal, Roger Federer en verschillende in Nederland onbekende basketballers en honkballers. Ik vraag me wel af waarom de verhalen alfabetisch en niet chronologisch zijn gerangschikt.
Smeets (januari 1947) schrijft dat hij op de een of andere manier veel bewuster en rustiger is gaan leven. Maar gelukkig is hij nog steeds aan het werk en nog lang niet uitverteld.
Dit boek is tevens op woensdag 8 januari 2014 uitgebreid besproken in het programma Puur Cultuur op MeerRadio. Het geluidsbestand staat hieronder.