Luke Harding – De Snowden Files. Het onthullende verhaal van de meest gezochte man ter wereld. Vertaald uit het Engels (The Snowden Files) door Rob van Moppes, Rob de Ridder en Mariella Duindam. ISBN 978-90-468-1703-2, 288 pagina’s, € 19,95. Amsterdam: Nieuw Amsterdam 2014.
Hoe één man de geheime diensten te kijk zet.
De Amerikaan Glenn Greenwald, columnist van The Guardian en gestationeerd in Brazilië, krijgt op een dag een email met een ongewoon verzoek. De afzender zegt interessant materiaal te hebben, maar vraagt hem wel om eerst versleutelingssoftware te installeren omdat het materiaal nogal gevoelig is. Het lukt Greenwald echter niet de software direct goed te installeren en daarom gaat hij verder met zijn andere bezigheden.
Wanneer het de afzender te lang duurt, benadert hij Laura Poitras. Zij is documentairemaakster en een goede vriendin van Greenwald. Poitras en Greenwald komen er uiteindelijk achter dat de afzender beschikt over een wel zeer rijke schat aan opzienbarende gegevens. De afzender, die Edward Snowden blijkt te heten, kan namelijk aantonen dat de NSA (National Security Agency) het Amerikaanse congres heeft misleid over zijn buitenlandse spionageactiviteiten. Leugens die bij openbaarmaking verstrekkende gevolgen zullen hebben.
In wat volgt gaat auteur Harding eerst terug in de tijd en maken we kennis met Snowden, de man die een groot deel van 2013 bijna dagelijks in het nieuws was. We lezen hoe hij bij de NSA en de CIA terechtkomt en wat hij daar zoal doet. Ook komen we er achter wat de reden is dat Snowden de geheimen aan de grote klok hangt en de slimme manier waarop hij te werk gaat. Duidelijk wordt dat Snowden een intelligente man is die niet over één nacht ijs gaat.
Bij de Britse krant The Guardian durft men het uiteindelijk aan een deel van de geheimen te publiceren. En durf is nodig, want men is zich ervan bewust dat er zwaar weer op komst is, nu men op het punt staat zich de woede van de NSA, FBI, CIA, het Witte Huis en nog tal van andere instanties op de hals te halen. We lezen wat men bij de krant allemaal doet om ervoor te zorgen dat er geen details van het geheime materiaal op straat komen te liggen en welke maatregelen men neemt om te voorkomen dat de krant zelf de nek wordt omgedraaid. Het maakt tegelijkertijd duidelijk dat, zeker wanneer het om geheimen gaat, zowel politiek als geheime diensten bereid zijn om vuil spel te spelen.
Dat de Amerikaanse en Britse geheime diensten (GCHQ) in staat zijn om zo goed als al het digitale verkeer in de wereld af te luisteren, zal bijna iedereen intussen wel weten. Wat dat betreft heeft Snowden zijn doel bereikt. Echter hoe dit precies heeft kunnen gebeuren weten er niet veel en Luke Harding maakt dat goed duidelijk. Hij geeft feiten, maar ook achtergronden. Zo leren we de trucs kennen waarmee de geheime diensten zowel het publiek als de politiek om de tuin te leiden en wat de desastreuze gevolgen zijn.
Behalve dat Harding de soms gecompliceerde gang van zaken begrijpelijk uitlegt, doet hij meer. Hij boeit ons ook door zijn vlotte schrijfstijl, waardoor het boek leest als een trein. Menig thriller kan daar nog een puntje aan zuigen.
Een verbijsterende geschiedenis die zijn einde nog niet kent en wordt verfilmd door niemand minder dan filmregisseur Oliver Stone, de man die ons al vaak datgene liet zien, wat het daglicht niet kan verdragen.
Een zeer interessant boek dat een groot publiek zal aanspreken.