Joakim Zander – De zwemmer. Vertaald uit het Zweeds (Zimmaren) door Angélique de Kroon. ISBN 978-90-234-8780-7, 395 pagina’s. € 19,90. Amsterdam: Cargo / De Bezige Bij 2014.
Gecompliceerd thrillerdebuut.
Het verhaal van De zwemmer is zeer ingewikkeld en daarom moeilijk samen te vatten. Hoofdpersoon is Klara Walldéen, secretaresse van een Europarlementariër in Brussel. Het verhaal begint in 1980 in Damascus. Er ontploft een autobom. Een vader, een moeder en een baby zijn erbij betrokken. De moeder komt om. De vader ontkomt met de baby. Het gaat om Klara die opgroeit bij haar grootouders in Zweden. Haar vader heeft ze nooit gekend.
In Brussel bevindt zich ook Mahmoud Shammosh, een jonge geleerde die onderzoek doet naar private ondernemingen in Irak en Afghanistan die taken overnemen van het Amerikaanse leger, bijvoorbeeld het martelen van gevangenen. Een vroegere vriend biedt hem voor zijn studie beeldmateriaal aan van deze martelpraktijken. Een groep CIA-agenten probeert kost wat kost te verhinderen dat het beeldmateriaal gepubliceerd wordt.
Klara is een vroegere vriendin van Mahmoud. Hij roept haar te hulp als zijn vriend wordt doodgeschoten. Samen gaan ze naar Parijs om het materiaal te halen. De CIA heeft hen gevolgd en Mahmoud wordt vermoord. Klara ontkomt. Het grootste deel van de thriller bestaat uit achtervolgingen en schietpartijen. De grote vraag is: waar komt het belastende beeldmateriaal uiteindelijk terecht?
Daarnaast is er nog de verhaallijn van de geheimzinnige ‘ik-figuur’. Het gaat om een CIA- agent die de dienst verlaten heeft. Het kost hem moeite zich weer aan te passen. Zwemmen is zijn beste remedie. Zijn grootste zorg is zijn dochter, zeker als zij op een bepaald moment gezocht wordt door de CIA.
De zwemmer is een behoorlijk anti-Amerikaans boek. Als er ook maar een beetje waar is over de praktijken van de Amerikanen ten opzichte van krijgsgevangenen dan is dat schandalig. Vooral de methodes om schandalen te bedekken, zoals ze in deze thriller voorkomen, zijn onthutsend hard en meedogenloos. Laten we hopen dat het om aangedikte fantasie gaat.
De thriller is opgebouwd uit zeer vele korte hoofdstukjes. Deze worden aangeduid met plaats en datum, zowel in het verleden als in het heden. De hoofdstukjes gaan steeds over verschillende personages. Het kost enige tijd om door te krijgen hoe het met al die personages zit. In moderne thrillers komt deze opzet steeds meer voor. Vaak wordt het verhaal afgekapt op het moment dat het spannend wordt. Soms irritant en zeker verwarrend.
Joakim Zander weet overigens de verschillende verhaallijnen heel knap met elkaar te verbinden. Bij het spannende en verrassende slot komt alles bij elkaar en worden alle raadsels opgelost.
De zwemmer is een veelbelovend debuut van Joakim Zander: de zoveelste briljante Zweedse thriller. De schrijfstijl is buitengewoon goed, evenals de beschrijving van de personages. Het zijn echte mensen die we meemaken met al hun emoties.
Veelbelovend, goed geschreven en spannend, maar soms ingewikkeld.