Edwin Winkels – Haar laatste vlucht. ISBN 978-94-92037-04-6, 289 pagina’s, € 20. Amsterdam: Brandt 2014.
Roman naar een waargebeurd verhaal, toen bij een vliegtuigramp 21 mensen de dood vonden.
Maribel Sastre uit Barcelona heeft haar droom verwezenlijkt: zij is stewardess geworden. Hoog in de lucht ontsnapt zij aan de alledaagsheid van het bestaan, aan het donkere Spanje dat lijdt onder het bewind van dictator Franco. Maar dan, op 4 december 1958, een dag dat het weer zó slecht is dat de piloot aanvankelijk weigert te vliegen maar door zijn baas wordt gedwongen tóch te gaan, vliegt het toestel in dichte mist tegen een berg aan en vliegt in brand. Maribel, die in het achterste gedeelte van het toestel zit dat in tweeën breekt, ontkomt aan die brand. Ze overleeft, maar is zwaar gewond. Diezelfde nacht overlijdt ze alsnog door bevriezing.
De vliegtuigramp treft niet alleen de zestien passagiers en de vijfkoppige bemanning, maar ook hun ouders, echtgenoten, kinderen, verdere familie en iedereen die op het vliegveld dagenlang in steeds angstiger spanning op de geliefden wacht. Al wachtend, huilend, biddend wordt hen duidelijk dat het toestel uit Vigo de hoofdstad nooit zal bereiken.
Edwin Winkels reconstrueert in de gebeurtenissen aan de hand van historische documenten en gesprekken met achterblijvers die rampzalige dagen in 1958. Hij vertelt over het leven wat volgde op die dagen van dood en rouw. Hij laat zien dat de ramp het leven voor de een veranderde in een bestaan vol blije herinneringen, terwijl de ander erdoor verbitterd raakte.
Maribels ouders groeiden naar elkaar toe. Haar moeder zegt later: ‘Slechts achttien jaar hebben we van Maribel kunnen genieten en net toen ze uitvloog, vertrok ze voor eeuwig. Maar we besloten al snel dat we juist die achttien jaar meer dan ooit zouden koesteren.’ En: ‘Ze is voor altijd achttien gebleven, ze is nooit een dag ouder geworden. Geen rimpels, geen grijze haren, geen fysiek ongemak. De eeuwige jeugd, verkregen op een ijskoude berg bij Madrid. Een bevroren leeftijd, de mooiste leeftijd.’ De jonge, mooie Maribel siert niet alleen de kaft van het boek, maar is ook op een aantal andere foto’s te zien die rondom de ramp gemaakt zijn.
Edwin Winkels (1976) is geboren in Utrecht. Hij trouwde met een Spaanse vrouw en ging wonen en werken in Spanje. Hij werkte jaren als journalist voor de Spaanse krant El Périodico en onder meer voor het Nederlandse AD. In 2002 overleed zijn vrouw en Winkels bleef achter met twee zonen van 9 en 11 jaar. Hij besloot er met hen het beste van te maken en ging ‘vrijer’ werken. Hij schreef de opmerkelijke roman Welkom Thuis (zie ook http://bit.ly/19mhM6Y) en nu Haar laatste vlucht. Rouwverwerking is een belangrijk thema in dit boek. Hij schrijft erover met grote empathie, waarschijnlijk gelouterd door eigen ervaringen.
Het boek is ontstaan uit een opmerkelijke ‘ontmoeting’. In 2006 bezocht Winkels voor een begrafenis een kerkhof en hij werd daar door een vriendin geattendeerd op het bijzondere graf van stewardess Maribel Sastre. Haar ouders hadden een borstbeeldje laten maken van hun mooie, geliefde en zo jong overleden dochter. Op de grafsteen stonden de volgende woorden: ‘Vliegen was je wens, en je vloog zo hoog, zo hoog dat je verdween’. Die woorden intrigeerden Winkels. Ze lieten hem niet los. Hij ging op zoek naar de geschiedenis van Maribel en uiteindelijk inspireerde haar leven hem tot dit bijzondere boek.
Het is nuchter wanneer het over historische feiten gaat die de schrijver opdiept uit documenten en krantenverslagen, maar ook beeldend en bijna poëtisch als hij de gevoelens beschrijft van de achterblijvers na de ramp. Vergankelijkheid, rouw, trouw en geluk vormen daarmee de pijlers.
Een mooi, meeslepend en ontroerend boek.