Siem J.M. Nieuwenhuijse – Piloot. De naakte waarheid. Gedurfde verhalen uit de cockpit. ISBN 978-90-8954-636-4, 417 pagina’s, € 24,50. Leeuwarden: Elikser 2014.
Piloot op zijn praatstoel.
Het beroep van piloot is lange tijd omgeven geweest met een aureool van spanning, heldhaftigheid, avontuur, romantiek en seks. Verkeersvlieger Siem Nieuwenhuijse (1933) bestuurde zijn ‘kist’ drie decennia lang: van kort na de Tweede Wereldoorlog tot halverwege de jaren tachtig. Hij maakte daarbij de overgang mee van propeller- naar straalmachines. Hij vloog voor de KLM.
Na zijn pensioen (rond zijn vijftigste; de normale pensioenleeftijd voor piloten) keek hij terug op een turbulent leven. Dat leven heeft hij in 140 verhalen te boek gesteld.
Nieuwenhuijse draagt het boek op aan zijn kleinkinderen en hij voegt daaraan toe: ‘Eindelijk de waarheid over hun opa’. Nu vraag ik mij niet alleen af of kleinkinderen behoefte hebben aan opa’s sterke verhalen met een hoog ‘charmeur en heldgehalte’. Maar de schrijver karakteriseert daarmee ook onmiddellijk zijn boek van een opa, die dertig tot zestig jaar terugkijkt en zijn belevenissen uit die periode nog eens prettig heeft opgepoetst. Eén ding is duidelijk: hij heeft heimwee naar de tijd waarin hij als man in uniform nog door iedereen werd aanbeden.
De auteur schrijft zoals sommige mannen in de kroeg sterke verhalen vertellen: met een ondertoon van humor, met een boventoon van seks en met een hoog kijk-mij-eens-gehalte. Dat is voor de lezer even leuk, maar dat gaat vrij snel tegenstaan. En dat komt vooral omdat opa’s bravoure niet altijd even fijnzinnig is.
‘Het hoogste woord had de stewardess, een kettingrokende oudere dame, oerlelijk met een doorrookte grogstem. Ik had haar nog aangesproken met ‘mevrouw’ wat werd beantwoord met hoongelach. …. Ik weet niet meer hoe ik me staand of waggelend door al het bier heb heen geworsteld.’
De piloten mochten van tijd tot tijd op eigen kosten hun familie meenemen op reis. Dat was meestal naar een warm oord. De mannen (toen waren piloten altijd mannen) deden dienst, de partners bleven achter. Of, zoals Nieuwenhuijse formuleert: ‘De dames hadden dan alle tijd om gezellig met elkaar te leuteren, terrasjes te pikken of eventueel met het (als dat al was geproduceerd) kroost naar het strand te gaan’.
Even verder, over de Lourdesvluchten waarop ook Nieuwenhuijse vliegt: ‘Dat waren speciale chartervluchten waarmee hoopvolle stakkers genezing zochten’.
Drank, lol, willige dames, alles zat opa mee.
‘Enige maanden later moest ik naar Chicago. Daar gebeurden vaak erg leuke dingen… Wie was op deze vlucht een van onze meisjes? Jawel, de schoonheid met de zachte G. Waar je natuurlijk nooit op rekent, en beslist niet op ‘pezen’ mag, is een romantisch samenzijn met iemand waar je al een zwak voor hebt. Maar het liep toch even anders…’ Waarna Siem zijn samenzijn smakelijk uit de doeken doet en en passant vertelt van de bedrogen partner van de dame met de zachte G.
Nieuwenhuijse heeft de romantiek en de erotiek niet geschuwd. Dat maakt hij met verve duidelijk. Hij scheidt van zijn eerste vrouw, maar laat – bij de verschijning van dit boek – graag weten dat hij echt niet zo’n womanizer was als sommige van zijn collega’s. Tenslotte is hij is inmiddels 34 jaar getrouwd met zijn tweede vrouw.
Waarop uw recensent snel rekent: dan is hij vier jaar voor zijn pensioen getrouwd. In zijn laatste jaren van vliegen, met de rollator al aardig in zicht. Kunst!
‘De naakte waarheid Gedurfde verhalen uit de cockpit’. De twee ondertitels van het boek en de inhoud laten zien dat Nieuwenhuijse het met zichzelf getroffen heeft. Opa is een museumstuk, maar hij poetst zijn ‘kist’ met verve op. Zijn taalgebruik is enigszins archaïsch, soms ook wat langdradig als hij tekst en uitleg geeft over de techniek van zijn kunst en vliegwerk. De grote hoeveelheid foto’s zijn een aardig extraatje. Jammer alleen dat nergens wordt vermeld wie de foto’s gemaakt heeft.
Willem van Iependaal schreef in 1949 en later De commissaris vertelt, De commissaris vertelt door, De commissaris vertelt verder en als apotheose: De commissaris kan me nog meer vertellen. Vrij naar Van Iependaal zou ik willen zeggen: De piloot kan me nog meer vertellen.
Overdosis egotripperij voor jongens-mannen die van sterke verhalen houden.