Graeme Simsion – Het Rosie Effect. Vertaald uit het Engels (The Rosie Effect) door Linda Broeder. ISBN 978-90-245-6571-9, 432 pagina’s, € 18,95. Amsterdam: Luitingh-Sijthoff 2014.
Opvolger van de wereldwijde bestseller Het Rosie Project.
Don Tillman en Rosie Jarman zijn getrouwd en verhuisd van Australië naar New York. Een oerburgerlijke mededeling die talloze stellen zou kunnen betreffen, ware het niet dat Don een hoogbegaafde hoogleraar in de genetica is en daarnaast – en bovenal – autist. Die combinatie maakt hem tot een man waarmee het zelfs voor de immer opgewekte, optimistische en nogal chaotische promovenda medicijnen Rosie Jarman soms lastig te leven valt. Desondanks is hun huwelijk een groot succes en dat willen ze graag zo houden.
Op de dag dat Rosie stralend tegen Don zegt: ‘Wij zijn zwanger’, komt Don met een andere verrassing: zijn boezemvriend en schuinsmarcheerder Gene komt logeren omdat hij in huwelijksmoeilijkheden zit. Rosie mag Gene helemaal niet. En ditmaal komt hij wel erg ongelegen. Er dreigen immense problemen. Gene én een baby. Het is te veel.
Auteur Graeme Simsion schiep met de figuur van Don Tillman een meesterlijk portret van een hoog intelligente autist. Don wil alle gebeurtenissen in zijn leven van alle kanten bekijken, rationaliseren en met behulp van spreadsheets onder controle houden. Zijn neiging opmerkingen en gegevens letterlijk op te vatten – typerend voor autisten – zorgen daarbij vaak voor hilarische situaties. Rosie went eraan en ziet de humor er van in. Buitenstaanders echter verklaren Don voor gek of zien in zijn, voor hem normale, handelingen bedreigingen.
Graeme Simsion is niet alleen schrijver, maar ook producent van films die hij zelf schrijft. Voor die tijd was hij IT-specialist. Hij werd geboren in Nieuw Zeeland en heeft een Britse vader. Simsion woont in Fitzroy (Melbourne) in Australië. Hij is getrouwd met de schrijfster Anne Buist en het stel heeft twee kinderen. Wie zijn geboortejaar zoekt, blijft in onwetendheid. De auteur vindt het veel belangwekkender om op zijn website melding te maken van het feit dat hij ‘vele jaren’ in een Porsche 1958 reed.
Dat laatste feit zou even goed een trekje kunnen zijn van Simsions hoofdpersoon Don Tillman. Ook hij werpt zich op details, waar een ander grote lijnen zoekt. Met de zwangerschap van Rosie bewandelt hij dezelfde weg. Mag hij eerst in paniek geraakt zijn van het vooruitzicht vader te worden, later besluit hij de zwangerschap deugdelijk aan te pakken: als een project. Zoals een hoogleraar betaamt. Als een wetenschappelijk studie-onderwerp.
Hij verdiept zich bijvoorbeeld uit-en-ter-na in voedingsleer voor zwangeren en leest iedere letter die over dit onderwerp geschreven is. Daarbij stuit hij op waarheden en onwaarheden en evenveel praatjes van artsen als van fanatieke kruidenleer-dames. De zoektocht resulteert in een ellenlange door Don opgestelde handleiding: dit mag de zwangere Rosie eten, dat beslist niet meer.
Rosie laat zich echter niet zo eenvoudig ringeloren. Had ze de zwangerschap in den beginne nog bekend gemaakt met: ‘Wij zijn zwanger’, ze laat haar echtgenoot al gauw kort en krachtig weten dat zíj degene is die zwanger is en dat hij zich daarbuiten moet houden. Ze eet wat zij wil eten. Ze drinkt wat zij wil drinken en ‘als Don zich niet normaal gedraagt, drinkt zij nú een hele fles wijn!’
…Don ziet het drama voor zich: hoe de alcohol de placentabarrière passeerde en hersencellen aantastte, waardoor ons ongeboren kind werd gedegradeerd van een toekomstige Einstein tot een natuurkundige die de wetenschap net niet naar een hoger plan zou tillen. Een kind dat nooit zou ervaren wat Richard Feynman had omschreven als het weten van iets over het universum wat niemand ooit had geweten…
Als de situatie op meerdere fronten escaleert, en Don zich uit louter bezorgdheid en wetenschappelijke kennis dreigt te ontpoppen tot een ware Rosie-tiran, dreigt er een ramp. Rosie besluit Don te verlaten. Er zal iets moeten gebeuren…
Evenals bij Het Rosie Project (zie https://www.leeskost.nl/?p=2945) laat Graeme Simsion de lezer meebeleven en meedenken op de manier van de autistische Don. Dat is beurtelings chaotisch, dan weer systematisch, de wereld is dan weer bedreigend en andere keren normaal. Het is razend knap dat Simsion in staat is steeds de vertaalslag te maken van ‘normaal’ menselijk gedrag en ‘normaal’ menselijk denken naar gedrag en denken van Don, voor wie ‘normaal’ juist ‘abnormaal’ is.
Rosie en Don zijn lief. Ze zijn vertederend, grappig, soms bloedserieus dan weer heerlijk ‘gestoord’. Wie dit boek leest, gaat van het stel houden.
De uitgever bracht in het voorjaar van 2013 Het Rosie Project uit. Beide boeken kunnen ook zonder elkaar worden gelezen. Wie op de achterkaft van deel twee leest dat Don Tillman en Rosie Jarman een stel zijn, dat Don autistisch is en dat Rosies zwangerschap voor problemen zorgt, kan deel één best missen. Om in zwangerschapstermen te blijven: Het Rosie Project en Het Rosie Effect vormen weliswaar een tweeling, maar zij zijn geen eeneiige tweeling.
Een (of twee, naar keuze) charmant, vertederend en geestig boek. Warm aanbevolen.
Tip: Wie toch liever eerst Het Rosie Project leest. Dat kost nu nog maar een tientje.