Sarah Waters – De huisgenoten. Vertaald uit het Engels (The Paying Guests) door Nico Groen, Sjaak de Jong en Marijke Versluys. ISBN 978-90-388-9942-8, 560 pagina’s, € 22,50. Amsterdam Nijgh & Van Ditmar 2014.
Liefdesrelatie tussen twee vrouwen, die leidt tot moord en een rechtszaak.
Het is 1922. De Eerste Wereldoorlog heeft op het slagveld de levens van mannen, zonen, geliefden én kostwinnaars opgeëist. Mevrouw Wray en haar dochter Frances besluiten daarom de bovenetage van hun huis te gaan verhuren. Ze hebben het geld hard nodig. Hun Paying Guests (huisgenoten; de titel van het boek) zijn de jonggehuwde Barbers: Leonard is een nette, wat saaie kantoorbediende, Lilian een spontane, volkse, gezellige meid.
De Wrays moeten wennen aan vreemden in hun huis. Vooral voor de jonge Frances ziet de toekomst er akelig eenzaam uit. Maar dan, langzaam maar zeker, breekt de zon door. Frances wordt verliefd, hartstochtelijk verliefd op Lilian. En wonder boven wonder wordt die liefde gretig beantwoord. De twee vrouwen beminnen elkaar wanneer ze de kans maar krijgen en ze vrijen de sterren van de hemel.
Dat kán niet goed gaan. En inderdaad. Leonard komt er achter. Dat leidt tot grote problemen. Welke? Dat moet u lezen.
Sarah Waters (1966) is geboren in Wales. Ze behaalde haar doctoraal in de Engelse literatuur en specialiseerde zich in de moderne homoliteratuur en deed voor haar proefschrift onderzoek naar lesbische historische romans. Die studie inspireerde haar tot het schrijven van lesbische, historische romans. Ze heeft er inmiddels zes geschreven. Omdat haar hoofdpersonen vaak uit de onderklasse komen, wordt Waters wel vergeleken met Dickens. Haar boek Tipping the Velvet (Fluwelen Begeerte) werd door de BBC tot een miniserie bewerkt en zorgde vervolgens voor opschudding omdat nooit eerder zulke expliciet lesbische scènes op tv waren vertoond.
Zoals hierboven al gezegd komt het in dit boek naast de vrouwenliefde tot een mannenmoord. Dat houdt beslist niet in dat De Huisgenoten een thriller is. Van meet af aan is duidelijk wie de moord pleegt, de spanning zit hem in de wijze waarop die zaak daarna wordt ontrafeld en afgehandeld.
Wat eveneens voor spanning zorgt is de onderhuidse aanloop tot erotiek en later, de onomwonden beschreven seksscènes tussen Frances en Lilian. Er wordt weinig aan de verbeelding overgelaten, maar wat daarbij heel ontwapenend werkt is dat Frances ervaring heeft op het gebied van de lesbische liefde, terwijl voor Lilian alles spannend is, nieuw, verrukkelijk en opwindend. De twee vrouwen hongeren naar elkaar, ze eten en drinken elkaar. Ze houden zo veel van elkaar dat zij besluiten hun leven te gaan delen. En net als die beslissing genomen is, slaat het noodlot onbarmhartig toe.
Sarah Waters is niet voor niets een bestsellerauteur. Haar taalgebruik is uitermate beeldend. Of ze nu de uren vol zinderende erotiek beschrijft of de spanning in de uren rondom de moord, steeds vindt ze de mooiste woorden.
Het was helend om bij Lilian te zijn. Het was alsof je als een stuk was in een zachte, warme hand werd gekoesterd.
Haar moeder zag er moe uit. Haar slappe wangen hingen droog als verwassen linnen.
Wat paste ze goed in haar vel! Het was alsof ze erin was gegoten, als uit een pot stroop.
Tijdens de trage gang naar het graf splitste de rouwstoet zich in twee stromen, als olie en azijn.
Wie zó schrijft, schildert. Razend knap.
Waters gebruikt ook woorden die typisch ‘1922’ zijn, zoals een galanterietje of valentijntjes (gedichtjes die je stuurt op 14 februari). Met zulke woorden, maar ook met de beschrijving van kleding en verkeer, tekent ze zonder veel nadruk de tijd waarin het boek speelt.
Nog niet eerder las ik een boek van Sarah Waters. Maar één ding is zeker: De huisgenoten stuurt mij door naar haar andere boeken. Dit boek was een feest om te lezen. Ik ben benieuwd naar de rest.
Zinderend, spannend, meeslepend