Lidwien Divendal – Waar gaat het landen? Herman Divendal 1914-1992 schrijver en katholiek publicist. ISBN 978-90-822007-0-6, 152 pagina’s + cd, € 29,50. Uitgeverij Archeologisch Divendal 2014.
Biografie, bloemlezing en bibliografie van Herman Divendal die als leek een belangrijke rol speelde in katholiek Nederland.
Herman Divendal was schrijver en publicist. Hij koos voor het schrijverschap in dienst van het katholicisme en heeft een grote hoeveelheid publicaties nagelaten: boeken, artikelen in vele katholieke bladen en brochures.
Het dozenvolle familiearchief betekende voor Hermans dochter Lidwien een uitdaging om uit dit materiaal een biografie samen te stellen, met daarnaast een bloemlezing van zijn dagboek, zijn artikelen, correspondentie en publicaties. Ze maakte daarvoor ook gebruik van archiefmateriaal van het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen.
Het doel van de publicatie was in de eerste plaats het in beeld brengen van deze legendarische vader, grootvader en overgrootvader. Maar het boek is ook interessant voor wie geïnteresseerd is in een stuk geschiedenis van de katholieke kerk in Nederland. Het boek is prachtig uitgegeven: hardcover in linnen band en rijk geïllustreerd. De eerste 80 bladzijden geven een levensschets van Herman, de tweede helft bestaat uit een bloemlezing van Hermans publicaties. Het zijn kopieën van de originele publicaties. De uitgave bevat ook een cd met een complete bibliografie.
Waar moet het landen geeft van binnenuit een uniek beeld van de katholieke kerk en het gezinsleven in de jaren vijftig en zestig. Het gezin Divendal met twaalf kinderen was een model-katholiek-gezin. Alleen al het getal twaalf. Herman en zijn vrouw Jet hadden dit doelbewust nagestreefd. Twaalf, het heilige getal van de volmaaktheid. De kinderen werden allemaal genoemd naar heiligen die zij in het avondgebed na de maaltijd om bijzondere voorspraak vragen. Dit gebeurde in volgorde van leeftijd. Het katholiek-zijn gaf toen een veilig gevoel: Katholiek biedt de sfeer van thuis zijn. Van geborgen zijn in veilige handen, van vrolijkheid, van verlangen en liefde, van geboden en verboden, van streng met een knipoog.
In die tijd was het enge verhaal over het vagevuur heel normaal voor de Divendallen. Het boek vermeldt dat de kinderen Divendal ieder jaar op 2 november, de dag van Allerzielen, naar de kerk gingen om ongelukkige zielen uit het brandende vagevuur te redden. Ze moesten drie standaardgebedjes afschieten om één zieltje te redden. De kinderen maakten er een wedstrijd van: de kerk uit, een rondje om de kerk en dan naar binnen voor een nieuwe gebedsronde. Resultaat: toch met z’n allen weer bijna zeshonderd van die dode stakkers uit dat rotvuur bevrijd ….
Ook de ontwikkelingen in de katholieke kerk zijn duidelijk te volgen. We kunnen Herman volgen in zijn werk voor de kerk. Van 1937 tot 1973 werkte hij voor het bureau Katholieke Actie/Actie voor God. Hij verzorgde een onophoudelijke stroom aan voorlichting en publiciteit voor katholiek Nederland en functioneerde als propagandist. Op dezelfde manier en met dezelfde middelen als een propagandabureau van een politieke partij. Als perschef van het Nederlands Pastoraal Concilie werd hij betrokken bij vernieuwingen in de kerk, maar als deze te ver gaan en de kerk de conservatieve bisschoppen Simonis en Gijsen aanstelt, maakt hij ook de ommekeer mee. Hij kan niet meer functioneren als onafhankelijk journalist. Hij volgt zijn geweten. Het bureau wordt geboycot en tenslotte gesloten. Herman neemt ontslag.
Heel interessant is de bloemlezing uit zijn werk. Artikelen, gedichten, liederen zowel in de privésfeer als op het terrein van de kerk. Uitgebreid is de bloemlezing op de cd.
Bijzonder zijn ook de dagboekfragmenten. Ze geven Hermans gevoelens weer in de tijd dat de kerk zich tegen hem keerde en alle vernieuwingen werden teruggedraaid. Ontroerend is het dagboekfragment op bladzijde 142. Op 24 augustus 1973 bezocht hij toen zijn jarige Lidwien. Uitvoerig beschrijft hij zijn observaties van deze bijeenkomst. Met veel liefde en tevredenheid kijkt hij naar de jongeren die allemaal hun eigen weg hebben gevonden. Hij denkt ook aan wat op zijn bureau gebeurt: Laten ze de actie ‘voor God’ maar de nek omdraaien en laten ze Gijsen maar laten doldraaien. De veel wezenlijker dingen zijn veiliggesteld en dat is een gelukkig bestaan. We treffen ook schrijfsels aan uit de tijd dat Herman schrijver wilde worden. Zo schreef hij in 1937 een toneelstuk voor Ons Leekenspel De droeve historie van pastoor zijn koe.
Een interessant en prachtig uitgegeven boek over een markante katholiek.
NB Te koop bij boekhandel Blokker (Heemstede) of bij waargaathetlanden@gmail.com.