Michel van Egmond & Jan Hillenius – Topshow. Achter de schermen bij Voetbal International. ISBN 978-90-6797-098-3, 351 pagina’s, € 19,95. Amsterdam: Voetbal International 2015.
Achtergrondverhaal over een zeer controversiële talkshow.
Lekker ouwehoeren over voetballen. Dat gebeurt op verjaardagen, op het werk en in de kroeg. Het is voornamelijk een mannenhobby, maar sommige vrouwen kunnen er ook wat van. En sommigen krijgen er nog voor betaald ook, en zelfs riant.
Gijp: Ik verdien nu vier keer zo veel als in mijn goede tijd bij PSV. Dat laat ik niet zomaar schieten. Ook omdat ik het gewoon leuk vind om te doen: wedstrijdjes kijken en daar op maandag over praten. Zelfs al is het met iemand als Derksen aan tafel.
Jarenlang trok het tv-programma Voetbal International enorme kijkcijfers. In 2012 won de show, met onder meer Wilfried Genee, Johan Derksen, René van der Gijp, Jan Boskamp en Hans Kraaij jr. zelfs de zilveren televizierring. De show bij RTL kwam voort uit het gelijknamige voetbalblad, waarvan Johan Derksen destijds hoofdredacteur was.
Michel van Egmond (1981) was eindredacteur van het programma. Hij schreef de bestsellers Gijp (zie https://www.leeskost.nl/?p=1713) en Kieft (zie https://www.leeskost.nl/?p=3431). Jan Hillenius (1971) is de huidige eindredacteur.
Het programma, een soort stamtafel voor de camera’s, bestaat voor het grootste deel uit improvisatie, gebaseerd op een paar thema’s waarop eindeloos wordt gevarieerd. Stug geouwehoer is de kracht én de zwakte: De magie van het programma, kracht en valkuil tegelijk, ligt voor een groot deel besloten in de timing.
De hoofdrolspelers ergeren zich zo nu en dan flink aan elkaar en soms is er ruzie. Tot nu toe komt het altijd goed, maar Uitgepraat wordt er niets, laat staan opgelost. Toch werkt het. Of het nu de zalvende toon van Marco Louwerens is, of iets anders, is niet helemaal duidelijk, maar na zo’n nachtelijke sessie gaat het op wonderbaarlijke wijze altijd weer maanden goed, terwijl er eigenlijk niets is gezegd.
Er zijn constant ruzies met spelers, coaches en anderen uit het wereldje: Sommigen vinden het op een vreemde manier stiekem ook wel een eer door hem te worden aangepakt, zoals politici vroeger op oudejaarsavond ook liever wél dan niet belachelijk werden gemaakt door Wim Kan. Anderen zijn eerst kwaad maar zoeken na een tijdje toch weer toenadering. De meeste conflicten worden vervolgens in een oogwenk weer opgelost. De Nederlandse voetbalwereld is te klein om lang boos op elkaar te blijven. Dat is onhandig voor iedereen.
Over de onderlinge verhoudingen tussen de deelnemers is al veel gezegd. Er wordt gekat, maar men kan niet zonder elkaar. Van der Gijp heeft Derksen nodig, zoals iedereen aan tafel elkaar nodig heeft. Het programma is op zijn best wanneer elke deelnemer vast in zijn rol zit. Genee de man van de afgemeten voorzet en de bepaler van het tempo. Van der Gijp de relativerende linksbuiten, altijd in staat iets verrassends te doen. Boskamp de wisselspeler die de stemming erin houdt. Derksen de snoeiharde verdediger voor de nieuwtjes, de humor en de onbehouwen meningen. En Hans Kraay als harde werker op het middenveld, met af en toe een uitglijer.
Johan Derksen: Er bestond een unieke chemie tussen Wilfred, René en mij. Wilfred was snel, scherp, ad rem en irritant, kortom een uitstekende presentator. René kon heel boeiend en begrijpelijk voor de mensen thuis over voetbal praten. En hij had de lach aan zijn kont hangen, waar iedere cabaretier jaloers op was. Ik was cynisch en zwart-wit. Zo ontstond er per toeval een aantrekkelijk televisieformat. Wij spraken het jargon uit de voetbalkantine, met wat platte humor. We stonden dicht bij onze doelgroep. We ‘zaten gezellig over voetbal te ouwehoeren in het café. En de kijkers herkenden zichzelf in het stamtafeltafereel.
Tijdens VI Oranje 2014 kwam er een échte crisis (over het Nederlands elftal). Men wijt dit aan het oververmoeid zijn van Derksen, dat een spiraal in gang zette van elkaar bekritiseren dat steeds feller en gemener werd. Ook het conflict met de sponsor, het blad Voetbal International, komt natuurlijk uitgebreid aan de orde.
De flaptekst: Het is onthullende blik in de wereld van de commerciële televisie en een intiem portret van de hoofdrolspelers, geschreven vanuit de coulissen. Het gaat over vriendschap, ruzie, humor, over opzwellende ego’s, botsende karakters en de eeuwige fascinatie voor de bal. En het probeert antwoord te geven op die ene, altijd weer opdoemende vraag: Is het nu allemaal echt of niet? En bovenstaande tekst is deze keer nog helemaal waar ook.
Het is knap hoe Gijp en Kieft, waaraan Van Egmond reeds aparte boeken heeft gewijd, worden beschreven. Toch is het geen herkauwen en beperkten de auteurs zich tot het strikt noodzakelijke, tenzij de onwetende lezer behoefte heeft aan achtergrondinformatie.
Bij vlagen hilarisch. Een must voor de vele liefhebbers van het programma.
Deze recensie kwam tot stand met medewerking van Jeroen Griekspoor.
Dit boek is tevens op donderdag 2 juli 2015 aan de orde geweest in het programma MeerInformatief van MeerRadio. Het geluidsbestand staat hieronder.