Tom Knipping & Iwan van Duren – Slag om de skyboxen. ISBN 978-90-6797-05-9, 374 pagina’s, € 17,95. Amsterdam: Voetbal International 2015.
Onthutsende analyse over financiering en macht in de wereld van de grote voetbalclubs.
Twee journalisten van Voetbal International reisden langs vele voetbalclubs die in handen zijn van miljardairs. Voetballiefhebbers hebben grote zorgen over de ontwikkelingen: de ene club na de andere valt in handen van schimmige eigenaren: Vaak levend in een voor ons wondere wereld van privéjets, gepantserde tanks en megajachten. De serie verhalen leveren een beeld op van een grote voetbalroof. Tijd om alarm te slaan: SOS Slag om de skyboxen!
Het boek begint met twee bladzijden citaten die gaan over de financiële wereld rondom het moderne voetbal. Nota bene Sepp Blatter is de eerste die aan het woord komt over de grote ongelijkheid: Het is een strijd tussen nucleaire wapens en speren.
In het eerste hoofdstuk is het meteen raak. Collega’s van een Russisch sportblad nodigen de journalisten uit voor een feestje in Milaan. Ze logeren in een zessterrenhotel. Op het feest in de grootste skybox van San Siro is ook de Russische miljardair Roman Abramovich aanwezig. Uitvoerig wordt verteld over de immense rijkdom van deze eigenaar van het Engelse Chelsea, dat door grote aankopen succes kon boeken. Naast Chelsea bezit hij ook CSKA. Hij investeerde daar 54 miljoen dollar en vanuit het niets behoorde deze Russische club in recordtijd bij Europese top. Maar wat gebeurt er als Abramovich de stekker eruit trekt?
Een eigenaar die financiële moeilijkheden kreeg en direct begon met het verkopen van 25 spelers was de Russische eigenaar van Monaco Rybolovlev. Naar de mening van zijn vrouw had haar man op zijn uiterst luxueuze jacht het al te bont gemaakt met vele jonge meisjes. Ze was bang voor een geslachtziekte. Het verweer van Rybolovlev was dat hij alleen maagden uitnodigde. Het werd de duurste echtscheiding ter wereld en Monaco werd de dupe.
Naast de Russen is er ook veel belangstelling van Arabische zijde om voetbalclubs te kopen, de schrijvers besteden er enkele hoofdstukken aan. Hier gaat het om buitensporig rijke oliesjeiks uit Qatar en de emiraten. Terwijl het bij Russen vaak gaat om witwassen, gaat het bij de Arabieren om prestige, zo’n voetbalclub is hun ‘speeltje’. Dat deze Arabieren keihard kunnen zijn bewijst het verhaal Ontsnapt uit Qatar. Een Franse speler in dienst van de club El Jais werd overbodig bevonden. Terwijl hij nog onder contract stond, werd hij zonder enige compensatie weggestuurd. Hij zat daar zonder geld en kreeg ook geen uitreisvisum.
Een andere groep die het voetbal bepaalt is die van de super makelaars en investeringsmaatschappijen. Zij geven geld voor het aankopen van spelers, maar eisen garanties zoals: tv-rechten, sponsorcontracten en de economische rechten van voetballers. De spelers zijn bezit van de geldschieter. Hij kan een speler zo doorverkopen als hij daarmee winst kan maken. De club en de spelers hebben niets in te brengen.
In Nederland kennen we het verschijnsel van de clubeigenaar nauwelijks. Vitesse had zijn slechte ervaring met de Georgiër Merab Jordania, die eigenlijk een stroman was van Abramamovitz. In Den Haag verkocht de Nederlandse eigenaar met vele miljoenen winst ADO aan de Chinees Wang. Hij ontsloeg alle commissarissen en beloofde kampioen te worden. De schrijvers: De tijd zal ook bij ADO leren, wat de overname werkelijk behelst.
Eén van de conclusies is dat het zonder de rijke eigenaars niet meer gaat, dat wil zeggen als de clubs echt de finale willen halen van de Champions League. Clubs als Feyenoord, PSV en Ajax die ooit toonaangevend waren in Europa tellen niet meer mee: Ajax is volgens recente rapporten de gezondste club van Europa, maar kanonnenvoer in de Champions League. De oorzaak kunnen we vinden in het laatste hoofdstuk Cijfers. Omzet in het seizoen 2013/2014: Real Madrid 549 miljoen, Ajax 104 miljoen, Feyenoord 48 miljoen en PSV 63 miljoen.
Knipping en Van Duren schreven een zeer leeswaardig en degelijk boek over het moderne voetbal. Er is duidelijk sprake van grondige research. Terwijl het boek 19 verhalen telt, zeggen de schrijvers dat het nog maar een kleine selectie is uit het enorme arsenaal aan verhalen van eigenaren die de skyboxen bezetten.
Helder verhaal dat veel inzicht geeft in de financiële gang van zaken in het moderne voetbal.