Gerrit Komrij – Brieven uit Alvites. ISBN 978-90-234-9389-1, 126 pagina’s, € 19,90. Amsterdam: De Bezige Bij 2015.
Brieven van een heer in Portugal.
Veertig jaar was Gerrit Komrij toen hij zich met zijn partner Charles Hofman in het Palácio dos Botelhos in het Portugese gehucht Alvites vestigde. Hij had het plan het immense landhuis later te kopen en er tot zijn dood te blijven wonen. In afwachting van die koop begon het duo maar vast met herstelwerkzaamheden, want het paleis was bijzonder vervallen.
De jaren lijken te hebben stilgestaan in Alvites. De twee Nederlanders brengen de moderne tijd het dorp binnen. Tot grote opwinding en verwondering van het huispersoneel en de bewoners. De magnetron zorgt voor een grote schare kijkers, de stofzuiger begeeft het nadat iemand er in volle onschuld de gloeiende sintels uit de haard mee heeft verwijderd, de koelkast wordt rommelkast want de kelder koelt immers veel beter… Komrij en Hofman ondergaan het als een idylle die ze nooit hadden kunnen bedenken. Maar hoeveel idylle kan een mens verdragen? Het huis, ‘die witte fluwelen doos in de handpalm van het paradijs’ , zorgt uiteindelijk voor veel ruzie en narigheid met de huiseigenaars. Komrij en Hofman verhuizen na vier jaar Alvites haastig en in het diepste geheim naar elders in Portugal.
Gerrit Komrij (1944-2012, zie ook https://www.leeskost.nl/?p=4090) was dichter, romancier, criticus, polemist, essayist, vertaler, toneelschrijver en bloemlezer. Hij ontving in 1993 de P.C.Hooft-prijs. Mark Schaevers (1956, zie ook https://www.leeskost.nl/?p=5134) stelde deze bundel samen en voorzag hem van een uitgebreid nawoord.
Op de kaft staat: ‘Alvites is een essentie van extremen. De armoede is er middeleeuwser. De nachten kennen er meer sterren dan elders. De vreugde is er geloviger. Het pittoreske is er wreder.’ Betere woorden zijn er niet om de sfeer van deze brieven aan te prijzen.
Komrij schreef in 1990 – hij woonde toen zes jaar in Portugal – Over de bergen. In 2008 volgde Vila Pouca, genoemd naar het dorp Vila Pouca da Biera waarheen Komij en Hofman verhuisden na hun slecht afgelopen avontuur in Alvites. Die twee uitgaven zouden mét deze brievenbundel een prachtige Portugese Komrij- trilogie kunnen vormen. De schrijver, zelf altijd zeer geporteerd van samengestelde bundels, zou er vast geen bezwaar tegen maken.
Het nawoord van Schaevers verduidelijkt al datgene wat Komrij in deze bundel niet beschrijft over huis en haard.
Deze brieven zijn echte Komrij-juwelen.