Henning Mankell – Zweedse laarzen. Vertaald uit het Zweeds (Svenska gummistövlar) door Clementine Luijten en Jasper Popma. ISBN 978-90-445-3571-6, 399 pagina’s, € 22,95. Breda: De Geus 2015.
Spannende roman over dood en leven
Schel licht schijnt de slaapkamer van voormalig chirurg Fredrik Welin binnen. Hij wordt wakker, hoort een loeiend geluid. ‘Brand!’ realiseert hij zich en hij ontvlucht zijn woning maar net op tijd.
Als politie, brandweer en verzekeringsexperts zich buigen over de oorzaak van de brand blijkt deze op vier plaatsen aangestoken te zijn. Fredrik is goed verzekerd. De schijn keert zich tegen hem en hij wordt beschuldigd van brandstichting. De bijna 70-jarige Fredrik voelt zich oud, vermoeid en verlaten. Hij is zijn huis en zijn spullen kwijt en bivakkeert in de caravan van zijn dochter.
Als hij dochter Louise belt, komt zij naar Zweden. Maar Louise is geen gemakkelijke tante, vader en dochter hebben binnen de kortste keren ruzie en Louise gaat terug naar Parijs. Maar dan ontmoet Fredrik de jonge journaliste Lisa Modin. Zij komt om een verhaal over de brand te schrijven, maar Fredrik hoopt opeens dat hem nog wat geluk wacht met haar. Nog één keer verliefd en gelukkig zijn, zou hem dat worden gegeven?
Henning Mankell (1948-2015) was een van de beroemdste Zweedse schrijvers van deze tijd. Hij schiep met politie-inspecteur Kurt Wallander een onvergetelijke speurder met miljoenen fans. Daarnaast schreef hij toneel, essays, jeugdboeken en romans (zie https://www.leeskost.nl/?p=1357). Een aantal romans speelt in Mozambique (Afrika), waar Mankell van tijd tot tijd woonde. Hij werd 67 jaar.
Mankell heeft in dit boek, zoals altijd in zijn knap geconstrueerde verhalen, meerdere verhaallijnen door elkaar lopen. Die spelen beurtelings een ‘hoofdrol’, zij het dat Fredrik Welin steeds de hoofdpersoon blijft. Zowel bij de brand in zijn huis, de ontmoeting met nasleep met dochter Louise, de belevenissen van de kustbewoners, de ontmoetingen met Lisa en de continu spelende melancholie van de man die de dood ziet verschijnen… het zijn verhalen rond Fredrik Welin, een man die zijn tijd ziet verglijden.
Voorin het boek staat dat het een zelfstandig te lezen vervolg is op Italiaanse schoenen. Daarin wordt tijdens een stormachtige verhouding met Harriët een kind verwekt. Fredrik weet nergens van. Pas als Harriët doodziek is, reizen moeder en dochter Louise naar Fredrik. ‘Ik kreeg een dochter die werd geboren toen ze al dertig was’ mijmert de vader. Dat heeft de band tussen hen niet bevorderd. Aan deze gegevens heeft de ‘nieuwlezer’ voldoende.
Nadat Fredriks huis in de as is gelegd volgen er nog twee branden. Dat pleit Fredrik vrij. Maar wie dan wél de brandstichter is, is voorlopig nog een raadsel.
Dit laatste boek van Mankell kwam kort na zijn zeer recente overlijden uit. De auteur wist tijdens het schrijven al dat hij longkanker had. Over ziekte, leven en dood schreef hij zijn meest autobiografische boek Drijfzand (zie ook https://www.leeskost.nl/?p=4867).
Dit boek leg je niet terzijde tot het uit is. Maar desondanks, wetend dat de auteur niet ouder dan 67 werd, zijn de passages extra schrijnend waarin hoofdpersoon Fredrik Welin zich met zijn 70 jaren zo oud voelt. Hij betreurt het in een gesprek dat je ‘niet leert te sterven’, hij vertelt over iemand die kanker heeft, ongeneeslijk ziek is en ‘de zomer amper zal halen’. Hij heeft het over zichzelf, weet je nu. Dat maakt de waarheid bitter.
Henning Mankell schreef als laatste boek geen requiem, maar een boeiende, spannende roman. Zo kennen de lezers hem. Zo wil hij herinnerd worden.
Mankells laatste topper, helaas.