Ayelet Gundar-Goshen – Eén nacht, Markovitsj. Vertaald uit het Hebreeuws (Laila echad, Markowitz) door Shulamith Bamberger. ISBN 978-90-488-2182-2, 365 pagina’s, € 22,50. Amsterdam: Meridiaan 2015.
Meeslepende roman over vriendschap en liefde, oorlog en gevolgen.
Twee vrienden, de onaanzienlijke onopvallende Jacob Markovitsj en Zeëv Feinberg, trotse drager van een aanzienlijke snor en ladykiller bij uitstek, nemen vanuit Palestina de boot naar Europa. Beiden zijn militair. Ze gaan een ‘klus klaren’. Ze gaan er – met 18 collega’s – trouwen met 20 onbekende joodse meisjes. Daarna komen ze met hun wettige echtgenotes terug om meteen weer te scheiden. Op die manier redden ze de meisjes uit de handen van de nazi’s – de wereld staat aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog – en ze bezorgen Palestina 20 jonge joodse vrouwen die joodse kinderen kunnen gaan krijgen. Iedereen tevreden.
Iedereen. Behalve Jacob Markovitsj. De onopvallende Jacob heeft nog nooit een vrouw gehad. Nu wijst het lot uitgerekend hem Bella toe, de mooiste vrouw uit het gezelschap. Aangekomen in Palestina weigert Jacob te scheiden. Hij wil Bella niet laten gaan. Vriend Zeëv en vele anderen proberen hem op andere gedachten te brengen. Jacob weigert halsstarrig. En dat is het begin van een leven vol haat en verlangen tussen Bella en Jacob.
Op een dag vertrekt Bella. Als ze twee jaar later terug komt, is ze zwanger. Jacob neemt haar terug, hij zal voor haar kind gaan zorgen. Maar ook dat is gecompliceerd, want met zorgen koopt hij nog steeds niet Bella’s liefde. Maar wél de liefde van haar zoon die stapelgek op hem is.
Bella is blij als de oorlog uitbreekt zodat Jacob het huis verlaat. Maar er is nog nooit een oorlog geweest die heeft geleid tot geluk van mensen…
Ayelet Gundar-Goshen (1982) heeft psychologie gestudeerd. Na haar master studeerde ze Film & Script. Deze roman uit 2012 is haar debuut. Ze won er de Israëlische Sapirprijs voor het beste debuut mee.
Dit is een verhaal over liefde en vriendschap, maar evenzeer een verhaal over oorlogen. Want als Jacob en Zeëv de strijd ingaan, doden en kameraden gedood zien worden, heeft dat grote invloed op hun denken. Kort voor de oorlog is ook Zeëv tot zijn grote vreugde vader geworden, tijdens de oorlog doodt hij met één schot een jonge vrouw die daar liep met haar baby op haar rug: een tas met een bom, dacht hij. Als hij zijn vergissing bemerkt, wordt hij verteerd door schuldbesef. Hij raakt zo geobsedeerd door zijn fout, dat hij niet langer bij het leger kan blijven. Als hij thuis komt lijdt hij aan een posttraumatische stress-stoornis die hem leven, slapen en spreken belet. Hij wil maar één ding, zijn schuld wegwassen.
In dit boek over vriendschap, liefde en leven komen alle ernstige thema’s uit die tijd aan bod. Maar het is óók een verrukkelijk boek waarin landschappen beeldend worden beschreven, geuren de taal van de liefde spreken en smaken de speekselklieren van de lezer in werking zetten. Wat knap als je zó kunt dat alle zintuigen worden gestreeld.
Ernst en humor, originaliteit en schijnbaar moeiteloos aan elkaar verbonden verhaallijnen, kinderen en bejaarden, razernij, diepgevoeld verdriet en luidkeels plezier, het leven in het dorp en in de stad, in vrede en in oorlog, macht en onmacht, vertrouwen en wantrouwen…, al die thema’s komen aan bod en alle facetten van het leven vinden hun weg in deze roman.
Een verrukkelijk boek.