Saskia Goldschmidt – De voddenkoningin. ISBN 978-90-5936-597-1, 390 pagina’s, € 19,95. Amsterdam: Cossee 2015.
Het levensverhaal van een vintage queen.
Koko Kwast is de dochter van een alleenstaande moeder, selfmade couturière en kledingkunstenares. Koko’s naam is dan ook een eerbetoon aan Coco Chanel, bedoeld om geluk af te dwingen. Het meisje groeit op tussen de lapjes en kwikjes en strikjes van de glamourkleding die haar moeder maakt. Kleding is levensbehoud. Al jong gaat het kind zelf aan het experimenteren met stof en verandert oude, gedragen kleren in kunstwerken. Als moeder overlijdt wanneer Koko zestien is, wordt tweedehandskleding haar bron van bestaan: ze heeft een neus voor bijzondere vodden, versiert ze, bouwt ze om en verkoopt ze aan een groeiend publiek dat dol is op Koko’s creaties. De handel groeit. Koko reist stad en land af om bij voddenhandelaren tussen hun handel te mogen graaien en het mooiste spul, liefst ruim vooroorlogs, er tussenuit te halen. Ze neemt mensen in dienst, vrienden helpen, ze verhuist van een kraam op de markt naar een eigen winkel in Amsterdam en maakt van de omgetoverde tweedehandskleren een felbegeerd merk: Koko’s.
Saskia Goldschmidt (1954) werkte dertig jaar als theatermaker. In 2011 debuteerde ze als schrijfster. Haar tweede boek De hormoonfabriek, nominatie Libris Literatuur Prijs 2013, wordt verfilmd. Op zoek naar een jurk voor haar eerste Boekenbal in 2011 kwam ze terecht bij ‘tweedehandskledingkoningin’ Laura Dols en deed daar het idee voor dit boek op.
Koko’s leven lijkt wel wat op het sprookje van een meisje dat na een moeilijke start dankzij haar werklust, creativiteit, schoonheid en opgeruimde aard alles mee had. Maar zo oppervlakkig is het boek beslist niet. Toegegeven, het is een levensverhaal waarin je als lezer de kans krijgt alle ups en downs van Koko intensief mee te beleven, maar er worden meer verhalen verteld. Het verhaal van tweedehandskleding als duurzaam product, het verhaal van het leed van de vooroorlogse handelaren in vodden, niet voor niets vroeger door velen ‘voddenjood’ genoemd: de meesten keerden na de oorlog niet meer terug uit de concentratiekampen. Hun verhalen worden verteld door de overlevenden. Een ander verhaal: de golf van angst die met de opkomst van een vreselijke ziekte (aids) gepaard gaat die, in de beleving van mensen, alleen homo’s treft. Koko’s beste vrienden Barnie en Billy worden erdoor getroffen.
De voddenkoningin schildert het leven van de jaren zestig, zeventig en tachtig via Koko’s handel. Die handel had geen eeuwig leven. Toen tweedehands ‘vintage’ ging heten, was het een ander product geworden, met hippiehandel had het niets meer te maken, ontdekt Koko. En daarmee verandert haar leven. De koningin regeert nog wel, maar er staan verschillende vorsten rond de troon te dringen.
Dit is een boek om diep in weg te duiken, om uren en uren achter elkaar te blijven lezen, om kennis te maken met fascinerende werelden en om mee te dromen en jurken te kiezen om zélf te kunnen dragen.
Eén voorwaarde: wie dit leest moet iets met kleren hebben om al lezend mee te genieten.
Een geweldig, een verrukkelijk boek.
Om te lezen en te herlezen.