William Boyd – De vele levens van Amory Clay. Vertaald uit het Engels (Sweet Caress. The Many Lives of Amory Clay) door Jan Fastenau. ISBN 978-90-254-4617-8, 477 pagina’s, €24,99. Amsterdam: Atlas Contact 2015.
Het leven van een vrouw die een eeuw op haar lens vastlegde.
Het is 1977. Een bejaarde vrouw trekt zich terug in haar tuin en kijkt daar terug in de tijd. Ze heeft bepaald geen doorsnee leven geleid. Niet alleen was haar start in 1908 vreemd te noemen: haar vader zette bij de geboorte-advertentie in The Times dat er een zoon geboren was – en met de androgyne naam Amory geloofden de lezers dat grif – maar ook haar jeugdjaren waren niet rooskleurig. Gelukkig ontfermde oom Greville, een societyfotograaf, zich over het kleine meisje. Hij was het ook die Amory haar eerste camera gaf. De eerste van vele camera’s, want Amory werd, ongebruikelijk voor een vrouw, beroepsfotograaf.
De tijd zit haar niet mee. En nadat ze bij oom Greville als assistente heeft gewerkt, besluit Amory naar Berlijn af te reizen. In het Berlijn van eind jaren twintig, speelde het ‘wilde leven’ zich af met zang en dans en cabaret en shows en manifestaties van seks die Amory foto’s moesten bezorgen waarmee ze naam zou maken. Amory stort zich in het bordeel- en travestietenleven en fotografeert waar ze kan. Maar zit het preutse Engeland wel te wachten op deze foto’s?
William Boyd (1952) geldt als een van de grootste romanschrijvers van Engeland. Zijn werk werd meermalen bekroond, en hij werd tweemaal geridderd.
Amory Clay leidt een gevaarlijk, romantisch, aantrekkelijk, treurig en onweerstaanbaar leven. Ze werkt in de jaren dertig in New York, fotografeert de antifascistenrellen in 1936 in Engeland en komt als een van de eerste vrouwelijke oorlogsfotografen in de Tweede Wereldoorlog in Frankrijk terecht. Het is bijna te veel voor één leven. Dat zal dan ook de reden zijn dat de auteur zijn boek de ondertitel gaf van Amory’s vele levens.
Amory Clay is een ‘gevonden’ vrouw’. William Boyd, haar schepper, heeft haar leven samengesteld uit vele levens. Hij vond bij een busstation in Dulwich, Londen een foto uit het begin van de 20ste eeuw, van een jong meisje in een zwart badpak. Ze poseert in het water. Boyd werd getroffen door het beeld, bewaarde de foto en modelleerde later Amory Clay om het meisje heen.
Hij schreef daarmee een historische roman die in alle opzichten een waarheidsgetrouw tijdsbeeld geeft, met dien verstande dat de hoofdpersoon, de vrouw die in dat tijdsbeeld figureert fake is. Door het boek heen staan tientallen foto’s, zogenaamd door Amory Clay genomen. In werkelijkheid zijn het foto’s die werden uitgeleend door fotografen.
Het resultaat: een schitterend boek. Amory bestaat. Amory is niet verzonnen. Wie haar vele levens al lezend meebeleeft, gaat van die avontuurlijke boeiende vrouw houden.
Een subliem en boeiend boek.