Jerker Spits – Staalhelmen en curryworst. Een Duitse cultuurgeschiedenis in 15 fenomenen. Met illustraties van Piet Paris. ISBN 978-90-2826-125-9, 189 pagina’s, € 14,99. Amsterdam: Van Oorschot 2016.
Duitsland getypeerd in een bonte verzameling van 15 onderwerpen.
Het ligt voor de hand dat dit boekje verscheen als gevolg van het kiezen van Duitsland als thema voor de Boekenweek 2016. Het behandelt 15 zeer uiteenlopende zaken, namelijk de auto, het barnsteen, de blikken trom, het boek, het bos, het bureau, de curryworst, de handy, he houtsnede, Humboldts papegaai, de Luterbijbel, de piano, het poppenspel, het sprookjesboek en de staalhelm. De auteur gebruikt kruisverwijzingen en heeft zowel een register als een literatuurlijst toegevoegd.
De Germanist Jerker Spits (1977) woonde in Berlijn en Wenen. Hij schrijft onder meer voor Trouw en De Groene Amsterdammer. In dit boekje komen een groot aantal thema’s en interessante weetjes aan de orde. Uiteraard spelen daarbij Hitlers Derde Rijk en de tweedeling van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog regelmatig een rol.
Ik heb een volstrekt willekeurige keuze gemaakt.
Het Volkswagenschandaal, de geschiedenis van de Duitse auto-industrie, de Kever (van nazi-ontwerp naar hippie-auto), de Trabant, de kleine Oskar Matzerath uit Die Blechtrommel, het SS-lidmaatschap van auteur Günter Grass, boekverbrandingen, Goethe en Schiller, Duitse bureaucratie, een worstenkaart van Duitsland, curryworstkanselier Gerhard Schröder, de Feinscheckeretage van KaDeWe (Kaufhaus des Westens; uw recensent komt er nog steeds graag), verse bloemen en lippenstift voor de DDR-inwoners na de val van de Muur, de echte DDR-augurk, ‘Ostalgie’, afluisteren in de DDR en door de Amerikanen, Bondspresident Joachim Gauck (Angela Merkel: Een echte leraar van de democratie), Albrecht Dürer, Maarten Luthers antisemitisme (enkele weken na het verschijnen van dit boek aangeroerd door de Protestantse Kerk Nederland, waarvan ook de Lutheranen deel uitmaken), Felix en Fanny Mendelssohn, het poppentheater van Goethe, de wrede eerste editie van de sprookjes van Jacob en Wilhelm Grimm en Roodkapje in de klassenstrijd.
Omdat de auteur een persoonlijke keuze heeft gedaan zal elke lezer bepaalde zaken missen, zoals bijvoorbeeld de voetballiefhebbers Die Mannschaft. Spits werpt regelmatig de vraag op of de Duitsers humor hebben, maar beantwoordt die eigenlijk niet. Een zekere boertigheid kan hen echter niet ontzegd worden. Om met Luther te spreken: Uit een trieste kont komt geen vrolijke scheet/ Is dat humor? U mag het zeggen.
Een verschrikkelijk leuk en interessant boekje, zeker voor wie graag in Duitsland komt.