Bart-Jan Kazemier – Drone. ISBN 978-90-234-9099-9, 411 pagina’s, € 19,90. Amsterdam: Cargo 2016.
Minister van Defensie in het nauw.
In 2014 schreef neerlandicus Bart-Jan Kazemier (1979) zijn eerste thriller De man in het midden. Voor een groot deel ging deze over de verhouding tussen de media en de politiek. Centraal stond het ontcijferen van een code. Ook dit boek gaat over politiek. Wat ook terugkomt is een code op een harde schijf die leidt tot een zoektocht.
De thriller begint zonder enige inleiding met een fragment van een audio-opname. Het lijkt te gaan om een militaire actie: vuren of niet. Pas helemaal aan het slot van het wordt duidelijk wat er in dit fragment gebeurt. Ook het tweede hoofdstukje is volkomen raadselachtig. Vanaf hoofdstuk drie krijgen we afwisselend hoofdstukken vanuit het perspectief van drie personen: de aannemer, Eliot en Ava.
De hoofdstukken van de aannemer gaan over de militaire inlichtingendienst. Hij is eigenlijk een door de MIVD ingehuurde moordenaar die enkele personen moet uitschakelen. Geheime informatie over een militaire actie in Afghanistan moet kost wat kost verborgen blijven. De minister weet van de actie maar ze wordt niet volledig geïnformeerd. De aannemer is trouwens niet zo te spreken over de acties van de MIVD, die hij als tenenkrommend amateurisme bestempelt.
Bart-Jan Kazemier
De belangrijkste verhaallijn is die van Eliot Koler, een ex-commando die aan veel militaire acties heeft meegedaan en vanwege psychische problemen de dienst heeft verlaten. Hij wordt benaderd door Miriam Veltman die zijn hulp wil inroepen om achter de waarheid te komen over een militaire actie in Afghanistan waar hij bij aanwezig was. Veltman wordt geliquideerd maar ze laat genoeg aanwijzingen achter zodat Eliot kan beginnen aan een zoekactie voor verdere informatie. Hij kan er nu achter komen wat er precies gebeurd is in het Afghaanse plaatsje O. Dit is sowieso de spannendste verhaallijn. Speuren, achtervolgd worden, vechten, avonturen in Irak en Afghanistan, een en al actie.
Heel interessant is de derde verhaallijn van Ava Rodenburg, de minister van Defensie. Bij haar moet je meteen denken aan onze huidige minister Hennis-Plasschaert. Trouwens de regering in deze thriller is samengesteld uit de coalitie van sociaaldemocraten en liberalen. Ze hebben een kleine minderheid. Dit lijkt ook op onze regering. We zijn getuige van een Kamerdebat en een stemming die gaat over de aanschaf van nieuw wapentuig, een UAV (unmanned aerial vehicle). Het gaat om onbemande drones die militaire acties kunnen uitvoeren. Aan de kant van de aanvallers vallen dan geen slachtoffers. De stemming valt ‘verkeerd’ uit omdat één sociaaldemocraat tegenstemt en een ander afwezig is. De wet moet aangepast worden en de minister stelt alles in het werk om de christendemocratische partij om te turnen. Ze gaat heel ver met haar pogingen om de fractievoorzitter van die partij enthousiast te maken voor drone Pandora. In New York stelt ze hem kandidaat voor de functie secretaris-generaal van de NAVO.
Wat is er nu eigenlijk gebeurd in Afghanistan? Dat is de eerste vraag. Verder gaat het erom of de minister erin slaagt een Kamermeerderheid te krijgen voor de aanschaf van de drones. De contracten zijn al getekend, maar de Kamer stemde onverwacht tegen. Als Ava niet slaagt wordt ze ook nog eens uit het kabinet gezet, aldus de strenge, keiharde minister-president.
De eerste twee hoofdstukken zijn verwarrend door hun plaats in het boek. Als ze geplaatst waren wanneer deze zaken aan de orde komen zou dat verhelderend zijn geweest. Nu is het verwarrend en komt het verhaal niet direct op gang. De plot is ijzersterk, maar dat kan niet gezegd worden van de manier waarop de personages woorden beschreven, die leren we niet goed kennen. We kennen de personen uitsluitend in de situaties die direct met het verhaal te maken hebben en vernemen bijna niets over hun privéleven.
In twee dingen gaat de schrijver mijns inziens te ver. De auteur laat de MIVD in dit verhaal wel een heel negatieve rol spelen. Eveneens niet zo geloofwaardig is de handelswijze van de minister: ze gaat wel heel ver in haar benadering van de christendemocraten om hen voor de drone te laten stemmen.
Kazemier heeft met dit boek een duidelijke boodschap. Pas op voor robotisering. Als de beschreven drone zelf gaat beslissen of er aangevallen wordt lijkt de mens niet meer verantwoordelijk.
Vooral spannende thriller.