Jan Braai – Braai. ISBN 978-94-6068-298-8, 200 pagina’s, € 19,95. Baarn: Marmer 2016.
Alles wat je moet weten over braaien, het Zuid-Afrikaanse barbecueën.
Kijk rond in eigen land en constateer: ‘Barbecueën is een mannenzaak’. Dat blijkt ook wel uit dit boek, waarin alles uit de doeken wordt gedaan over de Zuid-Afrikaanse manier van barbecueën, die inderdaad braaien heet. De auteur heeft tot één van zijn gulden regels verheven: Het braaigebied, 3 meter rond de braai, is verboden voor vrouwen.
Braaien is Zuid-Afrikaans barbecueën, op een houtvuur. Wie ooit in ‘braai-landen’ is geweest, landen waar braaien gewoon ‘koken op houtvuur’ heet, herkent zodra hij het vliegtuig uit stapt de geur van het continent, de geur van koken op houtvuur. Er worden miljoenen bomen voor gekapt… Niet te serieus. Een goede braai levert een heerlijke maaltijd op. Met dit fraaie braai-boek wordt het dubbel genieten.
Jan Braai (pseudoniem van Jan Scannell) is een begrip in Zuid-Afrika. Hij weet alles over braaien en deelt zijn kennis via boeken en tv. Hij is bovendien de initiatiefnemer van National Braai Day, op 24 september, waarvan Desmond Tutu beschermheer is. Op die dag, tevens Heritage Day, verzamelen de Zuid-Afrikanen zich rond de vuren om hun land, hun erfgoed, te eren.
Het boek begint met goede adviezen voor starters, zoals Gas is Afrikaans voor een gast bij je braai, niet iets waarmee je braait.
Wat pikken we eruit? Allereerst het dringende advies van de braai-chef om een vleesthermometer te kopen. Duwen op het vlees om te beoordelen of het gaar is, is onzinnig. Voor verschillende soorten vlees gelden bovendien andere aanbevolen kerntemperaturen, in medium-rare toestand voor rund, lam of varken, in gare toestand voor kip. Nog even een citaat: Een koe moet maar één keer worden gedood. Braai je steak niet zo lang totdat de smaak ook dood is.
Naast de ook in eigen land bekende barbecue-gerechten, ruimt de schrijver veel ruimte in voor het potjie. Dat is van gietijzer en niet van andere materialen. Kopen dus. En na het kopen, voor de braai, eerst ‘behandelen’. Wie een potjie nieuw op zijn braai inzet, krijgt een gerecht dat er niet alleen raar en donker uitziet, maar bovendien onaangenaam naar ijzer smaakt. De toekomstige potjie-kok krijgt uitgebreid instructies. Heeft hij die allemaal opgevolgd dan wacht hem een keur aan recepten.
Als specialiteit geef ik u het recept voor een ‘revolutionaire burger, het vegetarische gerecht dat ook vleesliefhebbers lekker vinden’. Het gaat om de portobelloburger. Gemakkelijk te maken. Nodig: kadetjes, grote portobello’s, roomkaas, feta, knoflookboter en voor de variatie eventueel wat knoflook en peterselie. Ziet u het plaatje voor u?
Al met al is dit een heel aantrekkelijk boek. Braai juicht voorin het boek de houtvuren toe, maar later trekt hij dat naar Europese mores recht en geeft toe dat een barbecue ook op kleinschaliger wijze met houtskool is te verwarmen.
De laatste woorden uit het boek: Jagen en vissen mogen dan niet langer maatbepalend zijn voor de man, maar je moet wel zonder gedoe de perfecte braai kunnen maken. Dat is nu één van de dingen waarmee je kunt laten zien dat je een echte kerel bent.
Mooi boek. Dames, leun achterover en laat u door de braai-chef bedienen.
Met dank aan Peter Janssen.