Edwin Winkels – Johan Cruijff in Barcelona. De mythe van de verlosser. ISBN 978-94-920-3739-8, 253 pagina’s, € 17,50. Amsterdam: Uitgeverij Brandt 2016.
Johan Cruijff van 1988 tot 2016 in Barcelona als trainer, zakenman en familieman.
Dit boek bestaat uit korte hoofdstukjes, enkele stukjes verschenen al eerder. Het is een eerlijk en zeer persoonlijk relaas over zowel hoogtepunten als dieptepunten uit de 28 jaar dat de auteur Johan Cruijff van nabij meemaakte bij interviews, persconferenties en in spontane ontmoetingen.
Edwin Winkels (1962) is een in Barcelona gevestigde Nederlandse journalist en schrijver. Hij woont er sinds 1988, het jaar dat Cruijff daar trainer werd. Hij was correspondent voor het AD en de sportredactie van de NOS. Daarnaast levert hij bijdragen voor het literaire voetbaltijdschrift Hard Gras. Nadat hij de Spaanse taal had leren beheersen werd hij verslaggever van een Spaanse krant. Naast zijn journalistieke werk schreef hij boeken over sport en romans.
Winkels was niet bevriend met Cruijff, hij behoorde niet zoals hij het zegt bij de ‘twaalf apostelen’, de intimi die bij Cruijff over de vloer kwamen zoals journalisten van De Telegraaf en Voetbal International, maar hij had toch een redelijk goed contact. Slechts één keer heeft hij aangebeld, dat werd door echtgenote Danny niet erg gewaardeerd. Toch was Cruijff niet te beroerd om even naar buiten te komen en commentaar te geven. Privacy en zijn gezin waren heilig voor Cruijff. Hij bewoonde een fraaie villa op een heuvel in de wijk Bonanova. De auteur heeft het regelmatig over ‘god’ die zich terugtrok op zijn berg. De spelers noemden hun trainer ‘Dios’, omdat hij alles zag en alles wist.
We leren Cruijff goed kennen in dit boek. Een van de opvallendste karaktertrekken van hem was dat hij van alles verstand dacht te hebben. De schrijver geeft er een mooie opsomming van. Johan Cruijff zal altijd anderen de les lezen. Over van alles en nog wat, niet alleen voetbal. Bedrijfseconomie, filevorming, het leiden van een land, het trainen van een hockeyselectie, het aanleggen van een klinkerstraatje, over medische zaken. Cruijff schrok ook niet terug voor conflicten. Hij zei zelf: Ik ben conflictief. Hij ging conflicten niet uit de weg, maar zocht ze zelfs bewust op. Grote conflicten had hij met de voorzitter van Barcelona Núñez toen het met Barcelona na drie succesjaren minder ging. Ook tussen Johan en Louis van Gaal is het helemaal misgegaan. Het nog vrij recente conflict met Ajax was eveneens heel heftig. Des te opvallender is al het eerbetoon van vriend en vijand rondom het overlijden van Cruijff.
Enkele hoofdstukken worden gewijd aan de hoogtepunten van Cruijff als trainer van Barcelona. Hij had toen naar zijn mening een dreamteam samengesteld. Met dit team veroverde hij de Europacup en in hetzelfde jaar werd Barcelona kampioen. Het is prachtig te lezen hoe Cruijff zijn spelers toesprak. Geen lange preken, maar slechts de woorden Salid y disfrutad. Ga naar buiten en geniet van het moment, kijk naar het veld, naar het publiek, naar dit prachtige stadion en geniet ervan. De Catalanen vierden feest. De stad kon zijn geluk niet op. Van Johan Cruijff werd geschreven dat hij una flor en el culomet zich meedraagt, een bloem in de kont. Daarna ging het bergaf en werd hij ontslagen. Pas na drie jaar kwam het afscheid van FC Barcelona . Er werd een wedstrijd gespeeld van het Dream Team tegen het toenmalige Barcelona. Die wedstrijd kwam er ondanks de tegenwerking van trainer Louis van Gaal en de voorzitter. Camp Nou was gevuld met 98.198 uitzinnige toeschouwers die scandeerden: Johan, Johan, gràcies, Johan.
Winkels schreef over Cruijff een zeer veelzijdig boek, niet alleen over voetbal maar ook over zijn financiële blunders toen hij in de varkenshandel ging met de obscure Basilevitch. Eveneens over zijn ziektegeschiedenis. Hij werd als enige journalist bij Cruijff toegelaten in het ziekenhuis toen Johan herstelde van zijn bypassoperatie. Hij beschrijft ook hoe Cruyff reageerde op het bericht dat hij longkanker had. Cruijff was heel optimistisch Op dit moment heb ik het gevoel dat ik in de eerste helft met 2-0 voorsta in een wedstrijd die nog niet is afgelopen, maar die ik zeker ga winnen. De wedstrijd werd helaas verloren. Op 24 maart 2016 was het ineens afgelopen. De crematie vond in intieme kring plaats, met niet meer dan vijftien aanwezigen.
De herdenking in Camp Nou was overweldigend. Zestigduizend mensen zetten in vier dagen een krabbel in een van de condoleanceboeken. Edwin Winkels was een van hen. Hij bedankte Johan voor de achtentwintig jaar samen in Barcelona.
Volledig en objectief boek over Johan Cruijffs jaren in Barcelona.
Aan dit boek is tevens speciale aandacht besteed tijdens het programma Zomeravond van MeerRadio op maandag 4 juli 2016. Het geluidsbestand kunt u hieronder aanklikken.