David Baldacci – De laatste mijl. Vertaald uit het Engels (The last Mile) door Jolanda te Lindert. ISBN 978-94-005-0716-6, 395 pagina’s, € 19,99. Amsterdam: A.W. Bruna 2016.
FBI-team onderzoekt ‘oude’ moorden opnieuw.
David Baldacci (1960) is een van de meest succesvolle thrillerschrijvers van de VS. Hij schreef maar liefst zo’n dertig bestsellers. In 2015 verscheen een van zijn beste boeken: De geheugenman. Hoofdpersoon daarin is Amos Decker, voormalig top footballspeler en voormalig rechercheur van politie. Door een ongeluk bij een wedstrijd kreeg hij een hersenletsel. Het gaat om hyperthymesia, een perfect geheugen waarbij je niets meer kunt vergeten. Daarnaast heeft hij de afwijking dat hij bepaalde taferelen in éen kleur ziet. Bij de dood ziet hij alles in blauw. Het beeld dat in zijn geheugen domineert is dat van de lichamen van zijn vrouw, dochtertje en zwager. Dit boek is in zekere zin een vervolg op De geheugenman, maar prima ‘los’ te lezen. Decker hoort nu bij een team onderzoekers van de FBI dat zich heeft gespecialiseerd in het onderzoeken van cold cases.
Als Decker op de radio hoort dat Melvin Mars, die beschuldigd werd van de moord op zijn ouders, na twintig jaar vrijgelaten wordt besluit hij die zaak met zijn team te gaan onderzoeken omdat er een gelijkenis is met de moorden op zijn eigen dierbaren. Vlak voordat Mars de doodstraf zou ondergaan bekende Charles Montgomery dat hij die moorden heeft gepleegd. Hij was al voor andere moorden veroordeeld en zou toch al de doodstraf ondergaan. Melvin Mars heeft twintig jaar als onschuldige in de gevangenis doorgebracht. Met tegenzin laat het gevangenispersoneel deze gekleurde man gaan. Een cipier voegt hem het volgende toe Denk je dat je hier vandaan komt, jongen? Dat dacht ik niet. Kan me niets schelen wat die pakken zeggen. Jij bent een moordenaar, Jumbo. Mars blijft in de ogen van de politie een verdachte en het FBI-team van Decker moet zijn onschuld aantonen. Als hij wordt vrijgelaten gaat hij samen met het FBI-team op research.
Een lang onderzoek volgt. Ze gaan naar het huis waar de ouders van Melvin werden vermoord. Nader onderzoek naar hun levens wordt gedaan. Ten aanzien van zijn vader komen ze verrassende dingen tegen. Gaande het onderzoek wordt het onzeker of Charles Montgomery wel de moordenaar is. Ook diens gangen worden nagegaan. Het gaat er steeds meer op lijken dat het om een veel grotere zaak gaat dan de moord op een echtpaar. Het team wordt op alle mogelijke manieren gedwarsboomd, bedreigd en aangevallen. Het blijkt een heel gevaarlijke opdracht.
Naast de onderzoekingen van Decker en zijn kompanen krijgen we een goed beeld van de zuidelijke staten van de VS waar nog steeds sprake is van racisme en minachting voor de donkere bevolking. Onthutsend is de mentaliteit van de bewakers. Na een gesprek met zijn blanke advocate zegt bewaker Reedy: Wil je met haar neuken, Jumbo? Met een blank wijf? Haar bespringen? Was vroeger illegaal, een zwarte man die met een blanke vrouw neukt. Een blanke meid wil niet dat een beest haar bespringt. Aan de andere kant zie je bij de FBI een voorzichtige houding, negers worden nu Afro-Amerikanen genoemd.
Op indrukwekkende wijze vertelt Baldacci over de doodstraf. Als de roman begint, is het ogenblik aangebroken dat Melvin ter dood gebracht gaat worden. Hij staat er helemaal klaar voor. Heel exact wordt verteld wat er gaat gebeuren. Dan komt de anticlimax. Op het allerlaatste moment wordt hem medegedeeld dat de executie niet doorgaat. Ook de executie van Montgomery wordt beschreven. Die gaat wel door. Zeer luguber.
Veel aandacht geeft Baldacci aan de footballsport. Het wordt duidelijk dat Melvin Mars een heel groot talent was. Hij zou zeker zijn plaats hebben gekregen in de NFL, de National Football Leage. Zijn gevangenisstraf maakte een eind aan zijn carrière. Tijden zijn gevangenschap is hij door training wel in conditie gebleven. Ook Amos Decker was een zeer goede footballspeler. De schrijver gebruikt bij de stukken over deze sport erg veel jargon. Dat is niet spannend en het vertraagt het verhaal behoorlijk.
Een sterk punt van de schrijver is de beschrijving van de personages. Vooral Amos Decker is een persoon die we ten diepste leren kennen. Hij wekt ook sympathie zodat een derde deel over hem een goed idee zou zijn. Ook Melvin Mars komt goed uit de verf. De plot is, zoals we gewend zijn van Baldacci, weer heel knap, maar hij vertelt dit keer wel wat traag. Het verhaal ontwikkelt zich met heel kleine stapjes.
Iets te trage, maar wel zeer meeslepende thriller.