Gary Barker en Michael Kaufman – De club van onwaarschijnlijke verhalen. Vertaald uit het Engels (The Afghan vampires Book Club) door Manon Smits. ISBN 978-90-445-3714-7, 288 pagina’s, € 19,95. Amsterdam: De Geus 2016.
Toekomstige Amerikaanse nederlaag in Afghanistan.
De roman speelt zich af in de toekomst. Het eerste hoofdstuk, spelend in 2025, De kapitein, gaat over een militair die als enige van tweehonderd soldaten niet is afgeslacht in een veldslag in Afghanistan. De Amerikaanse legerleiding had de situatie onderschat en totaal verkeerd beoordeeld. Tegenover de legerleiding bleef kapitein Tanner Jackson volhouden dat hij zich absoluut niets herinnerde. Hij wist dat het hem anders het leven zou kosten. Later vertelt hij zijn verhaal toch aan de journalisten Alistair Thomason Thorpe en John Murakami Fox. Zij maken deel uit van een groepje schrijvers die de meest onwaarschijnlijke, onthutsende, ongelooflijke en absurde verhalen verzamelen en uitgeven over de Afghaanse oorlog die 25 jaar aan de gang was na het aftreden van Obama.
Gary Barker (1961) en Michael Kaufman (1951) hebben ook afzonderlijk boeken gepubliceerd. Ze schrijven over en voeren actie tegen het geweld van mannen.
De opbouw van het boek bestaat uit twee soorten hoofdstukken. De ene serie heeft steeds als titel Dagboek van John Murakami Fox. Deze hoofdstukken beschrijven de speurtocht naar en de contacten met Tanner Jackson. Verder bevatten ze gesprekken van John en Alistair en tussen John en zijn dochter. De andere hoofdstukken gaan over het verhaal van Tanner, zijn belevenissen bij de gevechten in Afghanistan. Ook is er sprake van een liefdesverhaal. Tanner kende uit zijn studententijd Katharina. Hij wordt militair, zij verpleegster. Ze treffen elkaar in Afghanistan.
De vraag is of deze opbouw de meest ideale is. Veel in de hoofdstukken over de journalisten bestaat uit overbodig gekeuvel. Wel interessant zijn de contacten met de militair Tanner. Hij neemt grote risico’s en loopt ernstig gevaar. Ook de journalisten worden bedreigd en gemaand te stoppen. De andere hoofdstukken over de oorlog, de avonturen van Tanner zijn van grote kwaliteit. Ze zijn heel spannend en ook heel menselijk.
Duidelijk is dat de auteurs wilden laten zien dat niet alle militairen hetzelfde zijn. We hebben te maken met twee legereenheden. De ene onder leiding van hoofdpersoon Tanner en de ander onder bevel van Ditka, de laatste is een monster. Hij lijkt maar één doel te hebben en dat is zo veel mogelijk Afghanen doden. Niet alleen soldaten, maar ook vrouwen en kinderen. Als Tanner een zwangere Afghaanse vrouw in bescherming neemt wordt Ditka woedend. Hij vindt Tanner een watje, een militair die maar een halve oorlog voert.
Aan het begin van de roman staat een tweetal citaten die duidelijk de bedoelingen van de auteurs weergeven. Het eerste citaat luidt: het eerste slachtoffer in een oorlog is de waarheid. Het hele boek draait eigenlijk om de vraag wat er nu precies gebeurd is bij Vod Am. Pas in hoofdstuk 20 wordt dat door Tanner onthuld en dan blijft het nog onzeker of dat de waarheid is. Het andere citaat geeft aan dat iedere soldaat beschikt over een aangeboren onwil om te doden. Die onwil moet hij in de oorlog overwinnen. Tanner heeft de grootste afkeer van de dood. Als zijn vriendin vraagt hoe hij tegenover de dood staat, zegt hij dat hij nooit zal wennen aan het verlies van zijn mannen en dat hij ook nooit zal wennen aan het doden van vijanden.
Wat deze oorlogsroman laat zien is de zinloosheid van oorlogen in Afghanistan. Na de Russen en Britten gelukt het ook de Amerikanen niet de toestand in Afghanistan te veranderen. We zien volop de wreedheden van de oorlogen en de sadisten die zich uitleven, maar met een militair als Tanner zie je dat er ook soldaten zijn die deugen. Wat ook in deze roman naar voren komt zijn de verregaande pogingen van de Amerikaanse regering om fouten in de doofpot te stoppen.
Sympathieke en spannende futuristische oorlogsroman.