Michel Cymes – Hippocrates in de hel. Vertaald uit het Frans (Hippocrates aux Enfers. Les médecins des camps de la mort) door Nele Ysebaert. ISBN 978-90-253-0140-8 176 pagina’s € 19,99. Amsterdam: Atheneum – Polak & Van Gennep 2016.
Overzicht van de misdadige en nutteloze experimenten in de Duitse kampen.
De commissie die na de Tweede Wereldoorlog de nazi-‘gezondheidszorg’ in de kampen onderzocht, concludeert dat de naziartsen niet alleen hebben gedood, maar ook gruwelijk lijden hebben veroorzaakt. Erger nog dan de gaskamers. In Dachau liet men gevangenen langzaam sterven in ijsbaden, in Buchenwald en Natzweiler zijn slachtoffers opzettelijk besmet met tyfus en cholera, in Ravensbrück werden benen van zwangere vrouwen gebroken in het kader van spierweefselproeven en in Auschwitz kon Mengele zich op vreselijke wijze uitleven op tweelingen.
Twintig misdadige medici hebben zich in Neurenberg moeten verantwoorden. Mengele was op dat moment vlak in de buurt ondergedoken in Beieren, wist te ontsnappen naar Zuid-Amerika en stierf uiteindelijk 1979 een natuurlijke dood. Hij overleed aan een hartinfarct tijdens het zwemmen.
Michel Cymes (1957) is een in Parijs geboren chirurg die dankzij zijn werk voor televisie bekendheid in Frankrijk heeft verworven. Twee van zijn grootouders zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog naar Polen gedeporteerd en in Auschwitz gedood. Vanuit zijn achtergrond als medicus stelde Cymes zichzelf in de loop der jaren steeds vaker de vraag hoe nationaalsocialistische artsen de gruwelijke medische experimenten in de concentratiekampen hebben kunnen uitvoeren. Na een bezoek aan Auschwitz, een reis waarmee hij zijn omgekomen familieleden gedenkt, besluit hij een boek te schrijven over het thema dat hem zo bezighoudt: hoe kan een arts veranderen in een beul?
Systematisch beschrijft hij de handelingen en drijfveren van artsen in de verschillende kampen. Het lijkt te beginnen bij strenge naziwetten ter bescherming van het welzijn van dieren. Experimenten op dieren zijn not done in het rijk van dierenvriend en vegetariër Hitler. Experimenten op Joden of zigeuners die als Untermenschen zijn opgesloten in de concentratiekampen, worden toegestaan. Het is vooral Himmler met zijn heilig geloof in de successen en weldaden van Duitse medische wetenschap die het allemaal toejuicht en artsen volkomen de vrije hand geeft. Zonder dit immers geen Duitse overwinning.
Zo overlijden veel Duitse piloten door gebrek aan drinkwater wanneer zij in zee storten en dagen blijven dobberen. Zijn er oplossingen om hun dorst te lessen? Om zicht te krijgen op het probleem onthoudt men uitgeselecteerde slachtoffers alle vocht. Binnen enkele dagen kronkelen ze van de pijn en smeken hun beulen om water. Zij krijgen alleen zeewater in verschillende hoeveelheden toegediend en overlijden tenslotte onder de vreselijkste omstandigheden. Een oplossing voor de Duitse vliegers wordt niet gevonden.
Het laatste hoofdstuk van het boek is een beschamende finale. Met name Amerikanen en Fransen hebben ervoor gezorgd dat een aantal medische moordenaars nauwelijks werd gestraft maar zo snel mogelijk toegang kreeg tot geallieerde medische centra waar deze artsen hun onderzoek ‘geciviliseerd’ konden voortzetten.
Weerzinwekkend in de overtreffende trap.