Frank Flöthmann – Sprookjes van Grimm zonder woorden (Grimms Märchen ohne Worte). ISBN 978-90-284-2672-6, 87 pagina’s, € 19,99. Amsterdam: Wereldbibliotheek 2016.
Op originele manier getekende spookjes.
Elk land kent zijn sprookjes, overgeleverd van generatie op generatie. In het begin van de negentiende eeuw begonnen de broers Jacob (1785-1863) en Wilhelm (1786-1859) Grimm met het verzamelen van sprookjes uit Duitssprekende landen die hen werden toegezonden door ‘vrouwen uit hogere kringen’. Sindsdien zijn er in Westeuropa en Noord-Amerika ontelbare al dan niet geïllustreerde bundels met Sprookjes van Grimm verschenen. Het dikke boek met sfeervolle, romantische plaatjes van Anton Pieck (1895-1987) inspireerde hem bij het ontwerpen van attractiepark De Efteling in Kaatsheuvel, dat in 1952 werd geopend.
De Duitser Franz Flöthmann (1967) wilde op zijn elfde al striptekenaar worden. Hij ontwikkelde zijn eigen stijl. Dit is zijn eerste boek.
Dit is geen kinderboek. Je kunt er niet uit voorlezen, want het bevat alleen tekeningen van zestien meer of minder bekende sprookjes. En die tekeningen doen ons niet denken aan de traditionele illustraties, van Pieck en anderen, bij de ons toch wel vaak bekende sprookjes. Om er onbevangen te genieten moet je eigenlijk de bestaande beelden uit je hoofd zetten, maar anderzijds helpt het wel als je toch de verhalen ergens in je hoofd hebt. Iedereen kent Roodkapje, Hans en Grietje, Sneeuwwitje, Assepoester, Doornroosje en De wolf en de zeven geitjes? Maar wie kent De Bremer Stadsmuzikanten, Duimendik of Het dappere snijdertje? Dan zul je extra goed moeten kijken. Dat geldt trouwens ook bij de bekendere sprookjes, want de auteur speelt met de verhalen en voegt zaken toe waar de gebroeders Grimm geen weet van konden hebben omdat ze destijds nog niet bestonden, zoals winkelwagentjes en het liketeken van Facebook.
Volg de pijltjes goed, want die bepalen de richting waarin je moet kijken en dat kan best naar boven of naar links zijn in plaats van wat we gewend zijn, altijd naar rechts en van boven naar beneden. Er valt trouwens best te lachen om de ‘ingebouwde’ dubbele lagen. Interessant is te weten dat de tekenaar zich door de oudere, nogal bloederige versies van de sprookjes, die later werden gecensureerd, waarschijnlijk om de ‘tere kinderziel’ hier niet mee te ‘belasten’.
Geen kinderboek, schreef ik hierboven. Het is een beeldverhaal voor volwassenen. Maar toch, ik kan me (groot)ouders voorstellen die boek gebruiken bij het vertellen van sprookjes aan kinderen van verschillende leeftijd. Ze kunnen de fantasie van de tekenaar aan die van henzelf koppelen en dat worden waarschijnlijk geen orthodoxe verhalen, maar wel hele leuke.
Een andere, maar best leuke, kijk op Grimm.
Aan dit boek is op 12 oktober 2016 tevens aandacht besteed in het programma Puur Cultuur van MeerRadio. Het geluidsfragment is hieronder aan te klikken.