Paul Kalanithi – Als adem lucht wordt. Uit het Engels vertaald (When Breath Becomes Air) door Anneke Bok. ISBN 978-90-488-3458-7, 254 pagina’s, €19,99. Amsterdam: Hollands Diep 2016.
Autobiografie van de laatste jaren uit het leven van een jonge neurochirurg.
Paul Kalanithi is 36 jaar en bijna klaar met zijn specialistenopleiding. Hij heeft een gouden toekomst voor zich, zal spoedig hoogleraar worden. Zijn vrouw Lucy wacht als internist eenzelfde prachtige functie. Maar dan gaat Paul gewicht verliezen, hij krijgt pijn aan zijn schouder, voelt zich niet goed. Na een aantal onderzoeken krijgt hij te horen dat hij longkanker stadium IV heeft. Zijn wereld stort in. Hij gaat het medisch circuit in, nu eens niet als arts maar als patiënt. Tot werkloosheid gedwongen kijkt hij terug op zijn leven. Hij had altijd getwijfeld: moest hij arts of schrijver worden? Nu besluit hij alsnog een boek te schrijven over zijn levensloop. Dat wordt niet het juichende verhaal van een man die succes op succes heeft gehaald, maar een filosofische terugblik waarin hij zich afvraagt wat het leven de moeite waard maakt als je de dood in de ogen kijkt.
Daarmee is dit boek geen voorbarig in memoriam, maar een werk vol observaties en inzichten over het leven. Paul vertelt over zijn keuze voor de studie medicijnen, zijn ervaringen in de snijzaal waar hij leerde dat een lijk een ‘donor’ was en respect behoefde. Hij schrijft over zijn reden om zich te gaan specialiseren in neurochirurgie, een specialisme waarvoor je ‘de beste arts en de beste chirurg’ diende te zijn, fysiek en psychisch ijzersterk, tweehandig en in alle opzichten ‘perfect’. Hij leerde als kind van zijn vader Het is doodeenvoudig nummer één te worden: kijk wie nummer één is en scoor één punt hoger. Aan al die dingen komt een eind als zijn leven wegebt. Hij haalt zich de situaties voor ogen waarin eigen patiënten stierven en weet scherp Uiteindelijk zegeviert de dood altijd. Maar hij wil dat ogenblik zo lang mogelijk uitstellen.
Paul Kalanithi (1977 – 2015) was neurochirurg en schrijver. Hij behaalde een graad in de literatuurwetenschappen en wetenschapsfilosofie voor hij cum laude afstudeerde aan de Yale School of Medicine. Hij specialiseerde zich in Stanford.
Aanvankelijk lijkt de therapie aan te slaan. Paul gaat zelfs weer aan het werk. Maar zijn behandelend arts zingt geen halleluja. Over Pauls perspectief laat ze zich evenmin uit, hoe goed het er ook uit lijkt te zien. Paul en Lucy vieren het leven, maar ook zij blijven constant alert. Terecht, naar blijkt. Pauls eind komt uiteindelijk onverwacht snel als hij zijn autobiografie nog niet helemaal heeft afgerond. Lucy beschrijft aan het eind van dit boek hoe Pauls laatste dagen verliepen.
Paul Kalanithi mag een briljant neurochirurg zijn geweest, hij was daarnaast ook een briljant schrijver. Hij had nog vele levens kunnen redden, nog veel indrukwekkende boeken kunnen schrijven. We moeten het hier mee doen. Een moedig en adembenemend boek van een wijze jonge man.
Indrukwekkend en ontroerend.