Rose Tremain – Gustav & Anton. Vertaald uit het Engels (The Gustav Sonata) door Anneke Bok. ISBN 978-90-445-3803-8, 299 pagina’s, €19,99. Amsterdam: De Geus 2016.
Twee kinderen uit verschillende werelden worden door het lot verbonden.
Gustav Perle is een buitenbeentje op de kleuterschool. Op een dag komt er een nieuwe leerling, Anton Zwiebel. Hij huilt aan één stuk door. Gustav neemt hem onder zijn hoede en vertelt Anton dat hij zich moet beheersen, de ‘troost’ die Gustavs eigen kille moeder altijd bezigt. Anton is perplex. Hij stopt met huilen. Van die dag af zijn de twee vrienden. Vreemde vrienden weliswaar. Want zo arm als Gustav en zijn moeder zijn, zo vermogend is het gezin van de joodse bankier Zwiebel. En zo liefdeloos als Gustav wordt opgevoed, zo warm en hartelijk zijn Antons ouders. Als Gustav voor het eerst bij Anton thuis komt speelt deze een moeilijk pianostuk voor hem. Anton heeft een groot muzikaal talent. Hij wil concertpianist worden en vooral zijn moeder gelooft heilig in deze toekomst voor haar zoon. Probleem is echter dat Anton zo nerveus is als hij op het podium staat, dat hij daar veel minder presteert dan in de veilige haven thuis.
Rijkdom, een auto, een piano, schaatsen, vakantie, het waren tot die tijd onbekende fenomenen voor Gustav. Maar Antons ouders betrekken hem overal bij. Tot Emilie, Gustavs moeder, die de vriendschap met wantrouwen aanschouwt, haar zoon op bijles doet op de middagen waarop hij altijd mee mag schaatsen.
Emilie is weduwe. Haar man, politieagent Erich, heeft eind jaren dertig getracht joden te helpen Zwitserland binnen te komen door op hun papieren de datum van aankomst te vervalsen. Daarvoor is hij opgepakt. Toen hij niet lang daarna stierf, gaf Emilie ‘de joden’ de schuld. Dat verklaart haar houding tegenover de Zwiebels, maar eigenlijk is ze tegenover iedereen zo wrokkig. Ook van Gustav kan ze niet houden.
Rose Tremain (1943) schrijft romans, korte verhalen, drama en recensies. Haar werk wordt in 29 landen uitgebracht en er werden al meer dan 2,5 miljoen exemplaren van haar boeken verkocht.
In deze ontroerende en fascinerende roman volgen we sprongsgewijs de levens van Gustav en Anton. Hoe redt de jongen zich die zo liefdeloos werd opgevoed? Waarom was zijn moeder zo? Hij gaat op zoek naar een antwoord. En wordt Anton een beroemde pianist zoals hij en zijn familie droomden? Blijven de jongens elkaar trouw en hoe verloopt die vriendschap?
Als de twee ‘op leeftijd’ zijn, ontrafelen zij hun vriendschap. Er komt een geheim boven tafel dat hun levens van kleur verandert. Wordt de kleur mooier of valer?
Het zijn vragen waarop Rose Tremain het antwoord geeft in een schitterende roman, die u beslist niet mag missen. Dit boek kreeg het stempel van de boekhandelaar-lezers die maandelijks bij DWDD een ‘topper’ benoemen. Nog diezelfde maand verscheen de derde druk. Zeer terecht.
Een meesterwerk, een vreugde om te lezen.