Hans van der Klis & Hein Aalders – Illes Balears. ISBN 978-90-5937-471-3, 237 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Bas Lubberhuizen 2017.
Mallorca, Ibiza, Menorca en Formentera, eilanden die schrijvers en kunstenaars inspireren.
De aantrekkingskracht van de Balearen is hardnekkig en blijvend. Reeds in de negentiende eeuw trokken schrijvers en kunstenaars erheen. In het begin hoofdzakelijk naar Mallorca, vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw ook naar Ibiza, Menorca en Formentera. Later volgden de toeristen. In de vijftiger jaren trokken vele Nederlandse schrijvers naar Ibiza. Men sprak zelfs van Ibizitis. Jan Cremer schreef er zijn bestseller Ik Jan Cremer.
De samenstellers van dit boek beperkten zich niet tot Ibiza. Van elk van de vier eilanden hebben ze stukken in de bundel opgenomen over grote internationale schrijvers en kustenaars, maar ook Nederlanders worden besproken.
Hans van der Klis en Hein Aalders hebben de bundel samengesteld, maar hebben ook zelf enkele stukken geschreven. Van der Klis werkte in het verleden voor Boekblad en BOEK Magazine en was samensteller van Het Amsterdamse Boekhandelsboek. Aalders is hoofdredacteur van De Parelduiker en redacteur van verschillende delen uit de Literaire Steden-reeks.
Het eerst komt Mallorca aan de beurt. De inhoud van de teksten is zeer gevarieerd. Steeds staat een schrijver of kunstenaar centraal. Opmerkelijk is het verhaal over de schilder Bram van de Velde die weinig succesvol was op het eiland. Naast schilderen was hij voortdurend bezig met iedereen om financiële steun te vragen. Zijn vrouw overleed en hij moest in 1936 het eiland verlaten omdat de fascisten die er heersten alle vreemdelingen wegstuurden. Er wordt ook een stuk gewijd aan Camus, die er slechts vier dagen verbleef, een wat nietszeggend en overbodig hoofdstuk. Daarnaast komen we ook een stuk tegen over de schrijfster Rie Cramer, een schrijfster van een heel andere orde, de titel Meisjeskostschoolplezier, zegt genoeg. Een prachtige bijdrage is die over de Franse schrijfster George Sand. Centraal staat haar liefdesverhouding met de componist Chopin.
Bij de verhalen over Ibiza treffen we twee stukken van Jan Cremer. Hij woonde ooit in la Peña, een vroegere strafkolonie en had er een schitterende tijd. Met de plaatselijke bevolking had hij een goede band. Toen hij er nog eens terugkwam, werd hij verjaagd door stenen gooiende jongens. De buurt was het domein geworden van drugsdealers die geen pottenkijkers wensten. Hij verlangde terug naar de tijd van de Guardia Civil. Het stuk over de schrijver Theo Kars gaat niet alleen over de schrijver en zijn erotische avonturen, maar ook over het eiland. Over het laatste schreef Kars het boek Avonturen op Ibiza.
Natuurlijk wordt er bij de Menorca uitvoerig aandacht besteed aan Cees Nooteboom die daar een huis bezit, waar hij tamelijk veel tijd doorbrengt. Ook hij kwam eerst op Ibiza, destijds nog eiland met boerinnen in klederdracht en arme vissers. Toen het een yup- en drug-paradijs werd trok hij naar Menorca.
Het eiland Formentera, het isla tranquila, is het eiland van Bert Schierbeek. Na enkele jaren Ibiza waar vooral de scene van het Amsterdamse Leidseplein verbleef. Schierbeek ontdekte Formentera met zijn ruige landschap. Hij liet er een eenvoudig huis bouwen, dat ontworpen was door Jan Rietveld. Hij verbleef er meestal ’s winters om er geconcentreerd te kunnen schrijven. Met Joan van der Keuken maakte hij een prachtige authentieke documentaire van het eiland.
Charmant boek over het kunstenaarsleven op de Spaanse Balearen.