Wim Jurg – De bekentenissen van Constantijn. ISBN 978-94-6340-165-4, 205 pagina’s, € 19,90. Eindhoven: Damon 2017.
Het levensverhaal van Constantijn de Grote. Zijn carrière van legerofficier tot keizer. Zijn militaire prestaties, de familievetes en zijn houding tegenover de christenen.
Wim Jurg schreef al eerder over Constantijn, maar dan als historicus. De bronnen over Constantijn zijn beperkt. Dit boek is een roman waarin de schrijver dus de vrijheid had om het levensverhaal te vertellen en daarbij zijn fantasie te gebruiken.
Wim Jurg (1953) is historicus. Hij was muzikant en werkte als zakelijk leider en directeur in de kunsten (theater, film, letteren). Hij vertaalde en bewerkte toneelstukken. Hij schreef drie romans en twee historische werken: De vierde eeuw, of hoe het christendom staatsgodsdienst werd en De lange zevende eeuw, of hoe het christendom en islam de macht verdeelden.
Er zijn twee soorten hoofdstukken. De ene beschrijft Constantijn op oudere leeftijd, hij is ziekelijk en heeft te maken heeft met doctoren. Hij dicteert de slaaf Septimus de belangrijkste gebeurtenissen uit zijn leven. Deze schrijft dat op in zes boekrollen, de teksten beschrijven het leven van Constantijn in chronologische volgorde.
Het boek heet bekentenissen, omdat allerlei gebeurtenissen uit het leven van Constantijn verzwegen werden. Hij had de macht om bepaalde herinneringen vergeten te verklaren. Nu vertelt hij vlak voor zijn dood de volledige waarheid, ook over zijn moordpraktijken.
De roman geeft heel veel interessante informatie over de Romeinen. Het gaat vooral over militairen en oorlogen. Voortdurend zijn de Romeinen bezig hun rijk uit te breiden en opstanden te bestrijden. De meeste strijd wordt echter onderling uitgevochten. Het hoogtepunt is die tussen Constantijn, die het westen beheerde, en Licinius, die het bewind over het oosten voerde. Constantijn won die strijd en regeerde daarna over het gehele Romeinse rijk. Hij was zelf een geducht soldaat die voorop ging in de strijd en ook gewond raakte.
In de tijd van Constantijn was er geen sprake meer van christenvervolgingen. Er werden zelfs kerken gebouwd en er waren al bisschoppen. Vele Romeinen werden christen. Ook de moeder van Constantijn had zich bekeerd. In deze roman is de houding van Constantijn wat onduidelijk. In sommige oorlogen hadden soldaten christelijke symbolen op hun wapenuitrusting aangebracht. Het leek er op dat ze daardoor de overwinning behaalden. Pas in zijn laatste oorlog tegen Licinius liet hij zelf deze symbolen aanbrengen. Met succes, want er werd gewonnen.
Op den duur nam Constantijn afstand van de oorspronkelijke godsdienst door bijvoorbeeld bij zijn binnenkomst in Rome geen dierenoffer op het Capitool te brengen. Op zijn sterfbed werd hij nog gedoopt, zodat hij als een christen kon sterven.
Hoewel Constantijn geen actief christen was bemoeide hij zich wel met de kerk en de bisschoppen. Bij een conflict rond Arius in het oostelijk rijk liet Constantijn een concilie bijeenroepen, het bekende concilie van Nicea in 325. Wim Jurg bespreekt deze belangrijke historische gebeurtenis nogal luchtig. Hij heeft het over gezeur over Bijbelteksten. Het hele concilie was volgens Constantijn gezeur. Het duurde allemaal te lang, en hij moest dringend naar Rome om zijn vrouw en zoon die zich misdroegen te corrigeren.
Wat voor karakter had Constantijn? Het is niet goed op te maken uit deze roman. Het is duidelijk dat hij dapper is en intelligent. Bij de oorlogsvoering is hij slim. Hij is ook wel vergevensgezind. Licinius werd door hem heel coulant behandeld, dat gold ook zijn vrouw Fausta en zijn zoon Crispus. Beiden hadden een te grote hofhouding en ze organiseerden grote ontvangsten. Hij was kwaad, maar gaf ze nog een kans. Toen dit niet hielp was hij wel keihard en liet hij hen doden.
Een echte roman is het niet. Het is te vaak een wat beknopt en oppervlakkig verslag. Dit komt mede omdat het een gedicteerd verslag is. Het was boeiender geweest als gekozen was voor het perspectief van Constantijn, zodat je als lezer kunt meeleven met de hoofdpersoon en je inzicht krijgt in de gedachten en de motieven van het personage.
Leerzaam en interessant boek over de Romeinen tijdens het bewind van Constantijn.