Hans Galesloot – De jacht. ISBN 978-94-92241-17-7. 318 pagina’s, € 21,95. Utrecht: Magonia 2017.
Roman over liefde en kunst, wreedheid, beulen en slachtoffers.
Als de Tweede Wereldoorlog begint werkt Marta Rosenthal bij de bekende kunsthandelaar Jacques Goudstikker. De Duitsers zitten de joden aanvankelijk nog niet erg op de hielen, maar het begint te komen. Marta, joods maar niet belijdend, neemt aan dat het zo’n vaart niet zal lopen, ondanks dat er om haar heen mensen naar het buitenland vluchten of zelfs een eind aan hun leven maken. Maar haar optimisme blijkt niet gerechtvaardigd. En zij wordt met haar neus op de feiten gedrukt als de kunsthandel op een dag bezoek krijgt van Göring, die voor een belachelijk laag bedrag alle oude Hollandse meesters, het grachtenpand en kasteel Nijenrode ‘koopt’. De waarnemer van de gevluchte en overleden Goudstikker heeft maar te accepteren.
Ook de joden worden opgepakt. Eerst via razzia’s. Later stelt de politie een speciale ploeg agenten samen die op jacht moeten naar joden om te gaan ‘werken’ in Duitsland. Als er onvoldoende joden worden opgepakt worden er ‘jodenjagers’ ingezet, die per aangegeven adres premies zullen krijgen. Bij die premiejagers komt een oude vriend uit Marta’s jeugd terecht. In hun onbezorgde tienerjaren waren ze verliefd op elkaar, maar door hun sociaal verschillende afkomst heeft die liefde geen vervolg gekregen. Nu is premiejager Jan, jong weduwnaar, op zoek naar mensen als Marta. Het zint hem niet, maar zijn jonge kinderen moeten te eten krijgen. Zijn geweten speelt op. En als hij in contact komt met de ondergedoken Marta redt hij haar. Steeds als zij op een nieuw onderduikadres terecht komt en weer wordt verraden is daar Jan die haar in het geheim uit de klauwen van de Duitsers redt. Marta is hem dankbaar, maar ze kan niet van een jager houden.
Hans Galesloot (1953 studeerde sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en volgde een studie scenarioschrijven in San Francisco en aan het American Film Institute in Los Angeles. Hij schreef een groot aantal televisieseries waaronder het veelbekeken Medisch Centrum West. Ook schreef hij de historische roman Mevrouw Majesteit over het conflict tussen Juliana en Bernhard.
In dit boek worden diverse verhalen verteld. Dat van Marta en Jan vormt de rode draad, maar we maken ook kennis met de handel en wandel van de kunstvervalser Han van Meegeren en met de organisatie en de wrede cultuur bij de Amsterdamse politie die geheel in de greep was van de Duitse bezetters. We zien de schuldigen en de onschuldigen, de beulen, de verraders en degenen die onderduikers – soms om er financieel beter van te worden – een tijdelijk verblijf in hun woning boden. De auteur tekent alle karakters haarscherp, liefdevol of meedogenloos.
Wetend dat Galesloot een succesvol scenarioschrijver is kan ik alleen maar hopen dat er van dit boek een mooie tv-serie wordt gemaakt. Juist de koppeling tussen historisch feitenmateriaal en fictie zou een prachtig geheel opleveren.
Tot die tijd moeten we het doen met dit boek. Aangrijpend, meeslepend, ontroerend en op zijn tijd zo gruwelijk dat je als lezer hoopt dat die delen fictie zijn, terwijl je weet dat het helaas niet zo is.
Een indrukwekkend boek.