Juan Gabriel Vásquez – De vorm van ruïnes. Vertaald uit het Spaans (La forma de las ruinas) door Brigitte Coopmans. ISBN 978-90-567-2565-5, 560 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Uitgeverij Signatuur 2017.
In 1914 en 1948 werden in Colombia politieke leiders vermoord. Waren de daders eenzame killers of was er sprake van complotten?
In 1963 werd Kennedy omgebracht. Het werk van één man: Lee Harvey Oswald. Of zat toch de CIA er achter? In 1914 werd de Colombiaanse generaal en liberaal leider Rafael Uribe Uribe door twee arbeiders met bijlslagen op straat vermoord. En in 1948 werd eveneens in Bogotá de liberale presidentskandidaat Jorge Eliciér Gaitán doodgeschoten door Juan Roa Sierra. Handelden zij zelfstandig of was er sprake van een samenzwering en waren er misschien meer moordenaars?
Tijdens de twee eeuwen Colombiaanse onafhankelijkheid is er voortdurend sprake van een soms bloedige strijd tussen twee partijen: de conservatieven en de liberalen. Vooral de moord op de liberale leider Gaitán vlakbij het beroemde Plaza de Bolivar waar ook de kathedraal staat, had een vreselijk bloedbad ten gevolge. Op het plein en in de straten die erop uitkomen werden 3000 betogers afgeschoten door het leger en sluipschutters van de conservatieve regering. Het maakte een einde aan vijftig jaar vrede in Colombia. Een krantenkop sprak van menstruatie van de mensheid. De conservatieven zouden de macht behouden en guerrillabewegingen als de FARC kwamen voort uit de onderdrukte liberale stroming.
In dit boek neemt de auteur de lezer mee naar het heden van 2014. Op het journaal zijn beelden te zien van een man die het doorzeefde kostuum van Gaitán uit een museum probeert te stelen. Hierna gaan we via een familiegeschiedenis terug naar 1914 en 1948. De jaren van de beruchte politieke moorden. Waren het toen lone wolves die politici ombrachten, net als de eenzame Volkert van der Graaf die in 2002 Pim Fortuyn vermoordde?
Juan Gabriel Vásquez is (1973) is een Colombiaanse schrijver van wereldklasse. Jarenlang verbleef hij in Parijs, de Belgische Ardennen en Barcelona. Sedert 2012 woont hij weer in Bogotá. Hij beschrijft in deze roman van statuur het gevecht om de menselijke waarden in een wereld van geweld. Razend spannend, goed gedocumenteerd, maar ook met een tintelend gevoel voor fantasie en fictie komt de contemporaine geschiedenis van Colombia tot leven.Hoewel de aanslagen van 1914 en 1948 geen relatie met elkaar hebben, behalve dan dat een liberale politicus werd omgebracht, is het boek zo geconstrueerd dat beide gebeurtenissen door hun mogelijke complottheorieën in elkaars verlengde liggen en tot op heden repercussies lijken te hebben. Daarbij bestaat de kracht van deze roman in de hartstochtelijke wijze waarop generaties van kinderen, ouders en grootouders elkaar vasthouden in hun liefde voor hun geboortegrond.
Dit boek behoort tot de top van de Zuid-Amerikaanse literatuur.