Jennifer Ryan – Het dameskoor van Chilbury. Vertaald uit het Engels (The Chilbury Ladies’ Choir) door Catherine Smit. ISBN 978-90-443-4919-1, 461 pagina’s, € 22,50. Amsterdam: The House of Books 2017.
Bedeesde vrouwen staan hun mannetje in oorlogstijd.
Als op 24 maart 1940 de dominee van het Engelse dorp Chilbury een briefje ophangt dat het koor wordt opgeheven omdat de mannelijke leden in het leger dienen, hebben de vrouwen het hoofd maar te buigen. De zwanenzang van de laatste repetitie klinkt vals want de vrouwen zijn bedroefd. Maar dat duurt niet lang. Kort daarvoor is muziekdocent Primrose Trent in het dorp komen wonen en zij roept de vrouwen op een dameskoor te vormen. Hoogst ongebruikelijk, zingen zonder mannen. Maar waarom niet? De vrouwen besluiten het te proberen en onder Prims leiding zingen zij bezield en mooi als nooit tevoren. De vrouwen rechten hun rug, blij dat ze kunnen laten horen dat zij het best zonder mannen af kunnen. De bedeesde vrouwtjes van voor de oorlog komen sterker uit deze strijd.
Het is oorlog. Er wordt wereldwijd een gruwelijke strijd gestreden en ook de bewoners van Chilbury verliezen geliefden. Bovendien zijn er nog de kleine oorlogen, op dorpsniveau. Vrouwen die elkaar naar het leven staan, een generaal die perse een zoon moet hebben om de erfenis veilig te stellen en bereid is daarvoor het pad van de misdaad op te gaan, zussen die elkaar die ene man niet gunnen en vrouwen die altijd als voetveeg worden gebruikt en zich dat nog laten aanleunen ook. Chilbury is op dorpsniveau een afspiegeling van de wereld. Maar steeds is daar gelukkig het Dameskoor dat zingt. Muziek bindt, muziek troost en muziek helpt rouw te dragen, muziek maakt dat vijanden vrienden worden, zang geeft een antwoord op vragen. En vreemd, uiteindelijk komt de onzichtbaarste vrouw als sterkste uit de strijd.
Jennifer Ryan werkte in de Londense uitgeverswereld voordat ze met haar gezin naar Washington D.C. verhuisde. Daar begon ze met het schrijven van korte verhalen, waarvan er diverse werden geplaatst in literaire tijdschriften. Deze debuutroman is gebaseerd op de geschiedenissen die haar oma haar vertelde over de oorlogstijd in Engeland.
Dit lijvige boek beslaat de periode van maart tot september 1940. Er zijn allerlei geschiedenissen door elkaar gevlochten die de lezer gepresenteerd krijgt via brieven die mensen aan familie en vrienden schrijven. Ondanks die ‘drukke opzet’ draagt het verhaal een klare lijn.
De schrijfster is op haar best als ze over muziek schrijft. Als het koor repeteert, uitvoeringen geeft, een rouwdienst begeleidt of bijeen komt voor een troostzang is haar woordgebruik ontroerend en tegelijkertijd zo melodieus dat ik ervan overtuigd ben dat Ryan als ze al niet op een koor zit, dan toch tenminste zelf musiceert. Muziek is de inspiratiebron voor het dorp en voor de lezer. Indrukwekkend mooi.
Een bij vlagen romantisch boek dat de oorlog grotendeels op een afstand houdt tot er een bom op het dorpje valt. Maar zelfs dan is de oorlog een verhaal, terwijl de muziek werkelijkheid is. Zonder meer aanbevolen.