Oudste Britse troonopvolger sinds driehonderd jaar
Een moeilijk leven tussen de glazen wanden van de vorstelijke wachtkamer.
Lees een imponerend dikke pil over het leven van de Britse prins Charles en er valt één ding op: de kroonprins wil graag altijd en overal de regie houden. Een eigenschap van jongs af aan die hem duur is komen te staan. Want de sympathieke echtgenoot van Lady Di gaf, juist door zijn huwelijk met de – door velen nog steeds geadoreerde – Diana Spencer de regie op een onverwachte en akelige manier uit handen. Hij trouwde op zijn 32ste een giechelende 20-jarige adolescent, die haar man vanaf de eerste momenten van hun kennismaking het leven moeilijk maakte. Zij stortte Charles, die belast was met de koninklijke opdracht een maagd te huwen om voor koninklijk nageslacht te zorgen, in het ongeluk. Charles was veel liever vrijgezel gebleven, want zijn grote liefde Camilla was ongelukkig getrouwd en het ‘CC-stel’ beleefde menig prettig herdersuurtje buiten het zicht van de wereld.
Charles. Een stijve, stille man, is de gedachte van velen. Wie deze biografie leest, komt op die mening terug. Charles is wellicht op sommige fronten afwijkend en eigenaardig, maar hij is tevens een creatieve (en vaak eigenwijze) denker en doener, filosofisch denker en voert een zeer milieubewust landbouwbeleid op zijn grote landerijen. Hij is, al sinds hun geboorte, een liefhebbende vader voor zijn zoons, een fanatiek polospeler en… last but not least een hartstochtelijk minnaar en later gelukkige echtgenoot van zijn grote liefde Camilla Parker-Bowles… Wat is hij allemaal niet? En hoe is het mogelijk dat hij voor velen nog steeds vooral gekend wordt als de man die Diana zo ongelukkig maakte? Als hij dat schattige, beeldschone, hartelijke en elegante meisje in het ongeluk stortte, moet hij toch ook uiterst onaangename karaktertrekken hebben gehad?
Charles Philip Arthur George werd op 14 november 1948 staatseigendom. Sinds zijn geboortedag zijn de ogen van alle onderdanen van de Britse Gemenebest op het kereltje gericht. Helaas had hij zijn uiterlijk en karakter niet erg mee. Hij was een beetje mollig, beschikte over een paar flaporen waarmee hij tijdens zijn kostschooljaren stevig gepest werd en hij was wat bangelijk. Zijn ouders waren praktisch altijd op reis. Koningin-moeder Elizabeth (1900-2002) was Charles’ steun en toeverlaat. Zij was degene die Charles inwijdde in alle vormen van cultuur en architectuur, in beeldende kunst, ballet, de schoonheid van de natuur – natuur raakt een oersnaar in mij zei de prins – en muziek. Het waren zaken waarover vader Philip – en Charles haakte naar de goedkeuring van zijn vader – de schouders ophaalde. Charles moest een stoere, sportieve jongen worden. Niet van dat weeë, dat vrouwengedoe. Grootmoeder legde in die opvoeding trouwens ook de basis voor het feit dat Charles goed met (oudere) vrouwen kan omgaan, zijn moeder-zoon-relatie werkte daar niet aan mee. Het latere pleidooi van de koningin om de jongen naar Eton te sturen, in plaats van naar Gordonstoun waar pesten en mishandeling de norm waren en waar vader Philip gestaald was, verloor ze helaas. Charles’ enige troost was zijn teddybeer, meegenomen van huis. Wel begon de jongen als 12-jarige polo te spelen om in het voetspoor van zijn vader te kunnen treden. Deze sport is hij altijd blijven beoefenen, ook later met zijn zoons William en Harry.
Auteur
(Sarah) Sally Bedell Smith (1948) schreef biografieën over koningin Elisabeth II, prinses Diana, John en Jacqueline Kennedy en Bill en Hillary Clinton. Ze werkte bij Time en New York Times en is sinds 1996 redacteur bij Vanity Fair.
Diana
Het is merkwaardig. Dezer dagen wordt door bewonderaars van Lady Di herdacht dat zij twintig jaar geleden bij een auto-ongeluk in Parijs het leven liet. Zij was daar met haar minnaar Dodi. En hoe tragisch het ook is om op 36-jarige leeftijd te overlijden, het is geen reden om iemand heilig te verklaren. Helemaal niet als je weet – uit deze biografie – hoe ze het leven van Charles vergalde. Naar buiten toe gedroeg zij zich vrolijk, benaderbaar, vriendelijk naar bejaarden, kinderen, gehandicapten, naar iedereen die haar naam scandeerde als ze alleen of met haar saaie echtgenoot op reis was. Want saai was hij, zeker als je hem zag in zijn degelijke, soms zelfs verstelde maatkleding naast de overslanke, uiterst modieus geklede en altijd blij lachende Diana. Zij was een stijlicoon, hij een toppunt van stijfheid. Ze zette een prachtige, maar zeer geslepen show neer, liefst ten koste van haar echtgenoot.
Maar zodra ze ‘het volk’ de rug toekeerde en binnen de muren was, veranderde de prinses als bij toverslag. Ze leed aan extreme vormen van geestelijke instabiliteit. Ze ging gebukt onder boulimie, automutilatie, depressie en paniekaanvallen. Ze had lange huilbuien, deed vier of vijf keer een poging tot zelfmoord en vertoonde tekenen van paranoia. En toch lukte het geen van de mensen uit haar directe omgeving haar ertoe te bewegen om een serieuze diagnose te laten stellen en in behandeling te gaan. Treurig. Voor haar, voor Charles en voor haar jonge kinderen William en Harry. Want ook die waren er getuige van dat hun moeder hen dagen niet wilde zien, minnaars ontving als Charles niet thuis was en zich kort daarna, en plein public, gedroeg als een enthousiaste knuffelende moeder.
Biografie en tragedie
Dit boek is een biografie en het is een tragedie. Lezend groeit niet alleen de sympathie voor Charles, maar ook het onbegrip voor de wetten van de monarchie. Charles was en is een gevangene in een kooi. Of hij die kooi ooit zal verlaten om Mammie, koningin Elisabeth II, op te volgen is de vraag. Mammie liet zoonlief in november 2013 de tweejaarlijkse conferentie van leiders van het Gemenebest in Colombo, Sri Lanka, openen. Het was altijd een van haar meest geliefde taken geweest. Nu droeg ze die over. Maar ze zit nog hoog en droog op de troon. Charles, de oudste troonopvolger sinds driehonderd jaar, lijkt nog lang te moeten wachten.
Een boek om ademloos uit te lezen. Een ongelooflijk knap stuk werk!
Sally Bedell Smith – Prins Charles. Een uitzonderlijk leven in de schaduw van de troon. Vertaald uit het Engels (Prince Charles) door Rik Smits. ISBN 978-90-468-2228-9, 638 pagina’s, € 39,99. Amsterdam: Nieuw Amsterdam 2017.