Wonen, werken en liefhebben tussen gastvrije, doodarme mensen
‘Nederland is mijn vaderland, Zambia mijn moederland’
Al in de jaren zeventig reisde Wieke Biesheuvel – ja inderdaad, dochter van – als backpacker naar het platteland van Kenia. Ze werkte en leefde er samen met de dorpsbevolking, sliep op de grond, slachtte kippen, haalde water en ‘fabriekte’ stenen met de bevolking. Later, toen ze voor Libelle werkte, ging ze met verschillende ngo’s (goede-doelen-organisaties) in Afrika op stap om reportages te maken. Overal was ze welkom, kreeg ze te eten en te drinken van mensen die dat zelf amper hadden, gewoon omdat gastvrijheid in de genen van de mensen zit. ‘Een Afrikaan heeft een hart van elastiek,’ ontdekte de schrijfster, ‘er kan altijd iemand bij. Daar steken wij als westerlingen nogal eens krenterig bij af.’ Desondanks ging ze steeds terug naar Nederland, werkte, trouwde, voedde haar kinderen op en schreef haar verhalen. Maar eens, dacht ze, wil ik terug naar Afrika. Niet voor even, maar voor jaren.
En ze ging. Met haar man Rob die al sinds zijn kindertijd hetzelfde ideaal koesterde en die als chirurg in het Saint Francis Hospital in Katete kon gaan werken. Een hecht duo met de ogen op Afrika gericht. Ze werd prompt ‘Afrikaan’, de liefde voor het continent minderde niet. Ze werkte, kreeg vrienden, zette via fundraising geweldige projecten op touw waarvoor ze geld ontving van de 25.000 dagelijkse facebookvolgers van Wieke Biesheuvel in Zambia. Nu ze vijf jaar later (bijna) naar Nederland terugkeert, zijn er 72 pompen – boreholes – geïnstalleerd, gaan er verschillende kinderen naar school die eerst thuis zaten, hebben elf, vaak invalide, mensen hun instortende hutjes mogen ruilen voor stevige stenen huisjes met bedden en matrassen… De lijst is nog veel langer. De site-volgers bleven geven en Wieke verdeelde naar nood.
Auteur
Wieke Biesheuvel (1948) studeerde Engels. Sinds 1992 werkt zij als columnist voor Libelle, sinds kort ook voor het tijdschrift Franska.nl. Zij schreef diverse boeken en vertrok in 2012 met echtgenoot Rob Bleichrodt naar Katete, Zambia. Van meet af aan deed zij dagelijks verslag van haar belevenissen op Facebook.
Dierendagen
In dit rijk met foto’s geïllustreerde boek maakt de lezer niet alleen kennis met armoede, ziekte, narigheid – tenslotte kan niet iedereen daar tegen – maar ook met die andere, geheimzinnige, zonovergoten, schitterende kant van Zambia. Want ook de echtelieden hadden het van tijd tot tijd nodig om er even samen uit te zijn, met z’n tweeën op pad te gaan, een paar dagen niet omringd door ziekte en ellende of door altijd weer pratende, vragende, nieuwsgierige en o zo gastvrije mensen. Gelukkig lag het prachtige nationale wildpark South Luangwa niet al te ver van huis. Daar kwamen ze op adem, bij de olifanten vooral, Wiekes lievelingsdieren, die zich onverstoorbaar een weg baanden door het park en die Wieke en Rob niet eens zagen staan. Als ze na een paar ‘dierendagen’ naar huis terugkeerden, konden ze de wereld weer aan. De wereld met het lieve maar zeer aanwezige buurjongetje Obed, met Aaron, de huishoudelijke hulp die eigenlijk boer was, niet wist wat huishouden was maar de baan zo nodig had. Gelukkig werd diezelfde Aaron onmisbaar voor het pompenproject, net als Lemmy Mwale de loodgieter met de gouden handen. De wereld met al die mensen die zaten te springen om hulp.
Eigenlijk vormen alle hoofdstukken uit dit boek een verhaal apart. Elk verhaal is treurig of vrolijk, inspirerend, verbazingwekkend, lachwekkend of indrukwekkend. Wat moet je daar nu mee, met al die ‘wekkend-woorden’? Gewoon, dit boek lezen.
Het is een boek om van te houden, zoals je al lezend van Wieke gaat houden. Want één ding is duidelijk: zij heeft waar ook ter wereld de humor hoog in het vaandel staan. Ze zal, met een heleboel andere zaken, het luide lachen van de Zambianen dan ook ontzettend gaan missen.
Wieke Biesheuvel – Wieke in Zambia. Mijn onvergetelijke jaren. ISBN 978-90-8975-472-1, 288 pagina’s, €19,95. Meppel – Just Publishers 2017.