Kerstkalkoen probeert te verklaren waarom ze in de pan terechtkwam
Is verliezen van Donald Trump een schande?
Velen waren verrast toen Donald Trump in 2016 de Amerikaanse presidentsverkiezingen won, niet in het minst de gedoodverfde winnaar, zijn tegenkandidate Hillary Clinton. Zijzelf was verbijsterd. Een dag eerder werkte ze nog aan haar ‘acceptatiespeech’. In dit lijvige boek probeert ze te verklaren waarom Trump won, of misschien beter waarom zij van hem verloor. Ze weidt daarin overigens wel erg uit over haar moeder en haar dochter.
Auteur
Hillary Rodham (1947) was een advocaat die in 1975 trouwde met de Amerikaanse politicus Bill Clinton. Zij stond haar man terzijde als First Lady toen hij gouverneur was van de staat Arkansas (1979-1981 en 1983-1992) en president van de Verenigde Staten (1993-2001). Ondanks het seksschandaal van Clinton met Witte Huis stagiaire Monica Lewinski in 1995-1996 liet zij haar man niet vallen (Stand by your man) en in dit boek noemt zijn hem ‘mijn beste vriend’. Na Bills aftreden werd zij Senator voor New York. In 2008 deed ze een vergeefse poging om Democratische kandidaat voor de presidentsverkiezingen te worden, maar verloor van de latere president Barack Obama. Deze benoemde haar na zijn installatie tot minister van Buitenlandse Zaken, maar handhaafde haar niet in zijn tweede termijn als president. In 2016 lukte het haar Bernie Sanders te verslaan en de Democratische kandidatuur voor de presidentsverkiezingen te bemachtigen. Die verkiezingen verloor ze, zij het nipt, van ‘outsider’ Donald Trump.
Dit boek heeft zij niet alleen geschreven. In haar dankwoord noemt ze Dan Schwerin, haar belangrijkste tekstschrijver, Megan Rooney, speechschrijver voor haar campagne, en Tony Clark, leider van haar campagneteam.
Wel of niet gaan
In dit hoofdstuk schrijft Hillary dat ze graag verstek had laten gaan bij de inauguratie van Trump tot president. Als vrouw van één van diens voorgangers had ze echter daarmee geen goede indruk gemaakt. Het werd één van haar ‘ergste dagen’.
Ook gaat ze in op de ontreddering direct na haar nederlaag, maar is blij dat veel van haar aanhangers niet zijn ontmoedigd.
Strijd
Clinton zegt dat ze zich kandidaat stelde voor het presidentschap omdat ze dacht dat ze ervoor geschikt was en van alle mogelijke kandidaten de meest relevante ervaring had, het meeste had bereikt en ambitieuze maar haalbare ideeën had. ‘Ik dacht dat ik een heel goede president zou zijn’.
Ze stelde een campagneteam samen en bestudeerde nauwgezet de beide succesrijke campagnes van Barack Obama. Ze vertelt over de campagne ‘een marathon op sprintsnelheid’ en laat ziet wat een typische campagnedag inhoudt.
Zusterschap
Ze staat uitgebreid stil bij haar ervaringen als vrouw in de politiek. Misschien wel te uitgebreid, ze heeft te weinig vrouwen in haar kamp gekregen, evenals te weinig niet-blanken en progressieven. Obama sprak hen aan, Hilary niet.
Idealisme en realisme
Clinton heeft zich nooit aan het beeld kunnen ontworstelen dat zij gezien werd als de verdediger van de status quo. Ze geeft dit zelf achteraf toe. Tijdens een openbaar debat met Trump over de nationale veiligheid bleek de beruchte e-mail kwestie haar achilleshiel. Ze verwijt de pers en Bernie Sanders haar niet fair behandeld te hebben. Ik ben er niet in geslaagd de pers ervan te overtuigen dat de economie belangrijker was dan mijn emails.
Frustratie
Uiteraard werden Clinton’s ongelukkige politieke opmerkingen door haar tegenstanders geframed. Ze wist het tij niet te keren, net zoals het feit dat die vervloekte e-mails haar bleven achtervolgen en ze snapt het nog steeds niet: Hoe verder de verkiezingen achter ons liggen, hoe vreemder het op ons overkomt dat dit schandaal een nationale verkiezing kon beïnvloeden. Ook verwijt ze de Russen inmenging in de race en daar zou best een kern van waarheid in kunnen zitten.
De klap kwam volkomen onverwacht. Wekenlang had ik zware mappen meegezeuld vol memo’s over de overgangsperiode en de eerste beslissingen die ik moest nemen als president elect. Ik moest ministers benoemen, de staf voor het Witte huis aannemen en een wetgevingsagenda opstellen om met het Congres te werken.
En dan eindelijk, na 400 bladzijden, ziet ze de realiteit: Ik gaf mezelf de schuld. Mijn grootste angst over mijn beperkingen als kandidaat was bewaarheid.
Ze blijft zich afvragen waarom de verloren heeft en hoe onverwachte inmenging de strijd tenslotte deed omslaan…Mijn benadering van de politiek viel in wezen niet te combineren met wat een groot deel van het land in 2016 wilde horen.
Ik geloof niet dat alle negatieve gevoelens voor mij onvermijdelijk waren. Ik had hoge waarderingscijfers toen ik Buitenlandse Zaken verliet. Nee, dit was het gevolg van een gestaag spervuur van politieke aanvallen en negatieve publiciteit. Ze vergeet te zeggen dat ze dit zelf had opgeroepen.
Conclusie
Hilary Clinton laat zich in dit boek kennen als een slechte verliezer met weinig kritische zelfkennis. Had ze die wel gehad dan had ze zichzelf nooit gekandideerd. Ook het uitspelen van de ‘vrouwenkaart’ heeft haar niet geholpen. Het glazen plafond hield het. Een meer empatische en minder arrogante vrouwelijke presidentskandidaat had Trump best kunnen verslaan. Het is te simpel om met Hillary mee te gaan en haar nederlaag voor een groot deel aan haar vrouw zijn toe te schrijven.
Een sneu verhaal, maar wel boeiend om te lezen.
Hillary Rodham Clinton – What Happened. Vertaald uit het Engels (What happened) door Piet Dal, Paul Janse, Marie-Anne Louwenberg en Toos IJdema. ISBN 978-90-215-6773-0, 493 pagina’s, € 22,99. Utrecht: Kosmos 2017.