Geheugenkunstenaar in de Middeleeuwen
Isidoor van Rillington wordt rond 1373 te vondeling gelegd voor de poort van het klooster Bellalanda in North Yorkshire. De poortwachter verzorgt hem en onderwijst hem. De zeer intelligente en avontuurlijke Isidoor woont, werkt en studeert in verschillende steden en landen. Hij reist naar het Oosten tot China.
De roman is eigenlijk één grote flash-back. Aan het begin bevindt de hoofdpersoon zich in een donkere kerker. Hij vermoedt dat er een medegevangene is. Aan deze onzichtbare figuur vertelt hij zijn levensverhaal. De eerste verhaallijn start bij zijn kindertijd in het klooster en beschrijft zijn tocht naar het Oosten via onder andere Oxford, Parijs, Bologna, Trebizonde, Mongolië, China en dan weer terug naar Italië. De tweede verhaallijn is de tocht van Italië naar Konstanz met een oude vriend en diens dochter. Tenslotte is er nog het verslag van zijn verblijf in Konstanz, waar hij functioneerde als arts en bouwmeester.
Auteur
Jan van Aken (1961) is schrijver van historische romans. Hij schreef er al zes waaronder De afvallige en wordt wel de Nederlandse Umberto Eco genoemd. Ook is hij docent aan de schrijversvakschool.
Het geheugen van Isidoor
Een geniale begaafdheid van Isidoor is zijn inprentingsvermogen. Hij leerde deze techniek van de poortwachter van het klooster en uit een boek van Tullius. Tegenwoordig staat deze techniek bekend als het geheugenpaleis. Isidoor fantaseert een ruimte waarin de te memoreren feiten worden opgeslagen en gekoppeld aan beelden. Regelmatig maakte hij een ‘ommegang’ (rondwandeling) door de ruimte in zijn geheugen om bepaalde herinneringen op te roepen. Isidoor was in staat hele boeken te memoreren.
Ambities
Ik honger naar kennis zei Isidoor. Hij studeerde wiskunde, astronomie, astrologie en vele talen. In Parijs en andere steden studeerde hij medicijnen, maar zijn grootste ambitie was om bouwkunde te studeren en een kathedraal te bouwen. Het mooie is dat al deze idealen verwezenlijkt worden. In verschillende steden was hij een zeer bedreven arts. In het Verre Oosten begon hij met de bouw van de mooiste moskee ter wereld. Hij werd daarvoor door de Mongoolse leider Timoer Lenk ontvoerd. In Konstanz werd hem door de bisschop gevraagd de plaatselijk kathedraal uit te breiden.
Drank en seks
Als we onze schrijver mogen geloven dan werd er in de beschreven tijd van deze roman erg veel gedronken: bier en wijn. Altijd heeft men drank bij zich, en thuis en in de taveernen werd bijna nooit een enkel drankje voor de gezelligheid gedronken, maar ging het om urenlange slemppartijen. Als we uitgaan van het seksleven van Isidoor dan vond dit voornamelijk plaats in bordelen. Zijn opvoeder, de poortwachter neemt hem mee naar een bordeel waar hij wordt ingewijd in de lichamelijke liefde. In Parijs woonde hij in een bordeel en had als functie om de vrijende paren te bespieden door kijkgaten. Hij moest ingrijpen als de meisjes al te hard werden belaagd. Wel had Isidoor zijn favorieten. In Konstanz kreeg hij een liefdesrelatie met Galina, ze gaf haar werk op om assistente te worden in zijn artsenpraktijk.
Ketterij
Tijdens het concilie van Konstanz vond ook de berechting van de Boheemse geleerde en priester Johannes Hus plaats. Hij had allerlei geschriften over misstanden in de Rooms- Katholieke kerk gepubliceerd. Hoewel hij de aanklachten met argumenten kon ontkrachten wilde men van hem alleen dat hij al zijn geschriften zou intrekken. Omdat hij weigerde belandde hij vervolgens op de brandstapel. Deze gruwelijke gang van zaken wordt heel realistisch beschreven. Isidoor was noch kerkelijk noch gelovig, maar hij veroordeelde de handelswijze van de kerk ten aanzien van Hus.
Geschiedenisles
Deze historische roman verschaft ons een schat aan informatie. Voor de meeste Nederlanders zal de geschiedenis van het Byzanthijnse keizerrijk en de wrede Mongoolse leider Timoer Lenk volkomen onbekend zijn. Gezegd moet worden dat de auteur zijn research zorgvuldig heeft verricht, want alle namen, jaartallen en historische feiten kloppen. Daarnaast zijn de verzonnen verhalen van begin tot eind boeiend en het is nooit zware kost.
Een fantastische en boeiende historische roman.
Jan van Aken – De Ommegang. ISBN 978-90-2140-393-9, 628 pagina’s, € 22,50. Amsterdam: Querido 2018,