Ik ben altijd die Ander, maar ook Gewoon
Tolken bij de dokter, daar lag gelukkig de Donald Duck.
Hayat (pseudoniem) mocht geen varkensvlees. Maar er was een jongen in de klas en die was allergisch voor noten. Dat was veel erger, want hij mocht nooit een Snickers. Zo laconiek keek de jonge Marokkaanse Hayat de wereld in. De één mocht dit niet, de ander dat. Ze was geen ‘echte’ Nederlander, maar dat maakte niets uit. Het was niet per se goed of fout, eerder een neutraal gegeven. Niks bijzonders. Tot op een dag blijkt dat andere mensen haar wel bijzonder, of liever gezegd ‘anders’ vinden. Bijvoorbeeld als zij naar het vervolgonderwijs gaat. Haar zus, iets ouder, krijgt het advies naar de mavo te gaan terwijl ze haar zinnen op het vwo heeft gezet. Ook haar Cito-toets was goed genoeg. Zus zet door. Evenals Hayat twee jaar later. ‘Jullie zijn twee slimme Marokkaanse meisjes’ zegt de meester. Het beeld bleef in haar hoofd hangen. Ik was toch op de eerste plaats een slim meisje? Waarom zette hij dat ‘Marokkaanse’ ervoor? Als zij gaat studeren, advocaat wordt, realiseert zij zich dat zij altijd bezig is iedereen te pleasen. Haar Marokkaanse familie noch haar Nederlandse collega’s hoeven last te hebben van haar afkomst. Thuis is zij een volgzaam en afwachtend meisje, op het advocatenkantoor is zij assertief en initiatiefrijk. Ik werd er schizofreen van constateert ze jaren later. Nu brengt ze die scheiding tussen twee werelden met een humoristische pen en van tijd tot tijd vlijmscherpe sneren naar buiten.
Hayats ouders hadden de moedige stap gezet om landverhuizers te worden en voor zichzelf en hun nageslacht een beter leven te verwerven. Hayats vader klom op in een bedrijf en werd er een onmisbare kracht. Hayats moeder deed even onmisbaar schoonmaakwerk. Zwaar werk. Toen ze een pijnlijke gewrichtsontsteking kreeg aan haar rechterschouder en niet kon werken vond haar werkgever dat ze dan maar met haar linkerarm moest gaan werken. Tot dochter Hayat – inmiddels advocaat – vanuit haar ‘andere wereld’ een stevige advocatenbrief schreef. Toen kreeg haar moeder excuses aangeboden en mocht ze uitzieken zo lang als noodzakelijk was. Botsing tussen twee werelden.
Hayat is haar hele leven getuige van die botsingen geweest., Ze ging met haar moeder mee naar de huisarts om te tolken. Vervelend werk, maar het voordeel was wel dat de Donald Duck in de wachtkamer lag. En als ze lang moesten wachten kon ze ook de Penny nog lezen. Toch had ze liever op een andere manier gehoord dat ze een broertje kreeg, dan nadat ze haar moeder erop moest wijzen dat het tweede streepje op de Predictortest bewees dat er een kind op komst was.
Auteur
Hayat is een pseudoniem. De naam is Arabisch voor Leven. Hayat is, naar eigen omschrijving, ‘advocaat en bakfietsmoeder’. Zij is van Marokkaanse afkomst, haar man is Nederlands. Dit boek is een keuze uit de columns die ze schrijft voor Volkskrant Magazine. Ze schrijft onder pseudoniem omdat ze in haar dagelijks bestaan als advocaat geen herkenning kan gebruiken. Daarvoor zijn haar meningen te pregnant, heeft ze ook te veel dossiers onder ogen van immigrantenkinderen die niet hebben voldaan aan het gewenste familieplaatje.
Over de titel van haar boek schrijft ze daarin komt mijn diepste wens tot uitdrukking om nu eens eindelijk alle paniek over elkaars verschillen achter ons te laten. Ons eindelijk niet meer zo op te winden over hoe anderen hun leven willen inrichten.
Bloedserieus, ongelooflijk grappig, verontwaardigd, nooit berustend, altijd bereid de discussie aan te gaan, zo zijn de columns van Hayat geschreven. Hoewel ze soms, volkomen onverwacht, toch nog wordt overruled door haar beschaafde, altijd bescheiden moeder. Toen ze met moeder en zusje in de auto zat en op de rem moest trappen om een fietser te ontwijken, wilde Hayat haar excuses aanbieden. De fietser had daar geen boodschap aan en slingerde Vieze trut het autoraampje in. Waarop opeens van de achterbank klonk: Jij bin zelf vieze troet, jij zoon von hoer! Mama kwam voor haar dochter op met een term die zij had opgedaan van haar Hollandse schoonmaakcollega’s. De drie dames kwamen niet meer bij van het lachen en de fietser nam de benen.
Wilt u een boek vol fraaie columns die bol staan van maatschappijlief en -leed? Wilt u lachen en schrikken, in de spiegel kijken, vragen voorgeschoteld krijgen? Doe uzelf dan deze fraaie Hayat cadeau! Ik hoop dat zij nog heel lang voor de krant zal blijven schrijven.
Een pittige, nieuwe columniste van het betere soort!
Hayat – Eindelijk gewoon. Leven tussen twee werelden. ISBN 078-90-4503-549-9, 160 pagina’s, €16,99. Amsterdam: Atlas Contact 2018.