Het is genoeg
Het verhaal van drie dappere vrouwen die ondanks grote persoonlijke offers hun moorddadige familie de rug toekeren en van de openbare aanklager die daarop intelligent en met grote vasthoudend inspeelt. Zo wordt de georganiseerde misdaad in met name Zuid-Italië een enorme slag toegebracht.
Minder bekend dan de Siciliaanse maffia, maar tegenwoordig misschien nog veel gevaarlijker is de Zuid-Italiaanse ‘ndranheta, wat zoiets betekent als ‘een genootschap van mannen van eer, moed en verdienste’. Toen de natiestaat Italië ontstond bleek er een moeilijk te overbruggen kloof te bestaan tussen het rijke, ‘moderne’ noorden en het achtergebleven, feodale en ongeletterde zuiden, de Mezzogiorno, dat zich uitstrekte van de Abruzzen via Napels tot het eilandje Lampedusa. Het zuiden voelde zich gekoloniseerd. Het staatsgezag werd er ondermijnd door een netwerk van een paar honderd rijk geworden families in Napels, Sicilië en Calabrië. Zij vonden hun verzet tegen het staatsapparaat moreel gerechtvaardigd en gebruikten daarvoor de intimiteit en loyaliteit van familiebanden. Hoewel ze vaak zeer vermogend waren kleedden de Calabrische maffialeiders zich nog in 2009 als eenvoudige sinaasappelboeren.
Net zoals bij de Siciliaanse ‘zusterorganisatie’ speelden in Calabrië zaken als ‘eer’ en de omertà een grote rol. De indruk die dit boek geeft is dat men hier nog willekeuriger, rücksichtsloser en wreder optreedt.
Openbare aanklager Alessandra Cerretti komt zelf uit Calabrië en kent deze streek op haar duimpje. Zij kwam tot de overtuiging dat de ‘ndrangheta alleen effectief kon worden bestreden als ze enkele vrouwen, die door de mannen in hun familie werden onderdrukt, ertoe kon krijgen als pentiti (spijtoptanten) samen te werken met justitie en de omertà te doorbreken. Het kostte grote moeite en dreigde enkele keren volledig te mislukken, maar uiteindelijk waren er drie vrouwen bereid om te getuigen, waardoor de criminele organisatie een zware klap werd toegebracht.
Auteur
Onderzoeksjournalist Alex Perry werd geboren Philadelphia en opgevoed in Engeland, waar hij nu weer woont na een jarenlang verblijf in Afrika en Azië. Hij onderzoekt en beschrijft regelmatig controversiële zaken als corruptie en georganiseerde misdaad en belandde in Zimbabwe zelfs in de gevangenis.
Perry was in Italië voor een reportage toen hij voor het eerst over de maffiamoeders hoorde. Een Italiaanse journaliste en een tolk informeerden hem. Nadat zijn interesse was gewekt interviewde hij Alessandra Cerretti acht uur lang en bestudeerde, naast gesprekken met andere informanten, een groot aantal publicaties en vooral de vele beschikbare juridische documenten. Verscheidene personen hebben tevergeefs gepoogd het schrijven en later het verschijnen van dit boek te dwarsbomen.
Dit is geen ver van mijn bedshow, want de tentakels van de ‘ndrangheta strekken zich inmiddels uit tot ver buiten Calabrië en zelfs buiten Italië, zoals onder meer blijkt uit het bloedbad van Duisburg uit 2007.
Vier verhalen, die elkaar regelmatig raken, staan centraal in dit boek. De hoofdpersonen zijn Alessandra Cerretti,(1968), afkomstig uit het Siciliaanse Messina, Lea Garofalo, dochter van en getrouwd met een mafioso, Giuseppina Pesce, zelf een mafiosa en Concetta Cacciola, de vrouw van een mafioso in de gevangenis die door haar familie soms wekenlang in huis werd opgesloten.
Alessandra werd in 2009 als magistraat overgeplaatst van Milaan naar Calabrië. Van jongs af aan wilde ze de georganiseerde criminaliteit in haar geboortestreek bestrijden en in de voetsporen treden van de legendarische onderzoeksrechter Giovanni Falcone en Officier van Justitie Paolo Borsellino die in 1992 twee maanden na elkaar bruut door de Siciliaanse maffia waren vermoord. Ze moest daartoe privé de nodige offers brengen. Ze vond dat ze zich in haar kwetsbare positie geen kinderen kon veroorloven en ze leefde zo onopvallend en anoniem mogelijk, werd onderweg sterk beveiligd en woonde met haar man in een kale officiersflat op de zolderverdieping van een politiekazerne in Reggio. Dit alles om niet zelf het doelwit van wrede moordenaars te worden.
Hoe Alessandra zich vooral op die vrouwen richtte en daarbij uiteindelijk geholpen werd door drie moedige moeders, die een beter leven voor hun kinderen nastreefden en daarmee hun eigen doodvonnis tekenden, leest u in dit adembenemende en huiveringwekkende boek. Samen wisten zij de oppermachtige organisatie enigszins te ondergraven in een strijd die je eigenlijk niet kunt winnen. Er blijft dus een sprankje hoop.
Alex Perry – Maffiamoeders. Moedige vrouwen en hun strijd tegen de machtigste misdaadorganisatie. Vertaald uit het Engels (The Good Mothers. The Story Of The Three Women Who Took On The World’s Most Powerful Mafia) door Hans. E. van Riemsdijk. ISBN 978-90-468-2369-9, 352 pagina’s, € 19,99. Amsterdam: Nieuw Amsterdam 2018.