Op zoek naar de oervrouw
De dichter ontvlucht het alledaagse en gaat op zoek naar een goddelijke vrouw.
Deze dichtbundel bestaat uit vier hoofdstukken. Tussen de nieuwe gedichten staan zeven titelloze, cursieve gedichten. Ze verschenen eerder in Tirade als ‘zeven meditaties over de oneindigheid van Haar lichaam’. Met uitzondering van het eerste gedicht kenmerken de cursieve gedichten zich door extreem korte regels, veel losse woorden, vreemd afgebroken woorden. Ze zijn nauwelijks te lezen, laat staan te begrijpen. In bijna alle gedichten is er sprake van het zoeken naar een vrouw. Het gaat steeds om een andere verschijning: de ideale vrouw, Maria, een goddelijke vrouw, de oervrouw, en tenslotte een vrouw die de gekruisigde wordt genoemd.
Auteur
Edwin Fagel (1973) is dichter en journalist. Hij studeerde Nederlands en is nu hoofdredacteur van Awater en redacteur van de Recensent. Fagel is medewerker aan onder andere Bunker Hill, Lava, Meander, Tirade en Tzum. Dichtbundels: Uw afwezigheid, Schilder en model, Het geroofde lichaam van Charlie Chaplin, Nul.
Mystiek?
Op de flaptekst staat dat het om mystieke gedichten gaat. Wat is mystiek? In het algemeen denken we hierbij aan religie. Een mysticus wil eenworden met God. Dat gaat meestal via meditatie en soms extase. Dit laatste is wel te herkennen. De dichter bevindt zich inderdaad in een extatisch landschap en is zo opgewonden dat hij stottert en niet meer kan spreken. In de mystiek gaat het bijna altijd om een hoog verheven goddelijk wezen, daarbij speelt lichamelijkheid geen rol. In deze gedichtenbundel spelen het vrouwenlichaam en de erotiek juist een grote rol. Daarom lijkt de term mystiek hier niet op zijn plaats.
Maria
Bij Mariaverering gaat het altijd om het aanbidden van de moeder van God. In de katholieke kerk wordt zij gezien als de reine maagd. De dichter trekt zich niets aan van de kerkelijke leer en traditie. De laatste regels van licht & donker maken dat duidelijk.
Ze ontblootte Haar borsten & spoot
Haar melk in mijn opengesperde mond.
In het daaropvolgende gedicht in bed gaat hij verder. Hier heeft hij gemeenschap met haar. Hij wordt de vrucht van haar schoot. In de leegte van haar vulva vloeide sperma. In het gedicht straks gaat Ze op wordt de dichter poëtisch en respectvol.
& vanuit de bomen & de wolken klinkt
als van engelen het ave maria.
De oervrouw
De gedichten waarin het gaat over het verlangen naar de ideale vrouw, de oervrouw zijn veel romantischer. Dit is het geval in uit vormloosheid.
Mocht ik de vlieg op Haar huid zijn
& voelen waar Ze leeft.
Over de oervrouw gaat het in & een stem. Ze zit op een bankje van een halte en zegt tegen de ík’
kijk ik
ben alle vrouwen
ik ben de oorsprong/het origineel
zie Me
herken Me.
In het gedicht belijdenis gaat het om de goddelijke vrouw. Dit gedicht is tevens een voorbeeld van het gebruik van korte zinnen, het bijna hakkelig spreken.
Dat ik je aanspreek betekent/moet bekennen
dat ik in je
geloof dat ik geloof
dat ik eh
je ogen ken ik
zeg ik ik
ken je lach.
Tegenstellingen
Ondanks het feit dat het thema van de vrouw in alle gedichten terugkomt zijn de gedichten nogal verschillend. Zo is het eerste gedicht prachtig vanwege de poëtische sfeer.
&toen ik het de vogels vroeg zeiden ze
Zij drinkt het zonlicht.
Het gedicht koningin is daarentegen heel hard en grof.
Vastgebonden lig je geblinddoekt
&alle mannen zingen
sanctus sanctus
dan storten alle mannen zich zingend op je rillende lijf/scheuren ze je lichaam open.
Deze dichtbundel is zeker experimenteel te noemen, met de korte zinnen en het gebruik van & in plaats van ‘en’. De dichter is daar heel consequent in. Hij gebruikt geen hoofdletters, alleen als het gaat om ‘de vrouw’. Vaak gaat het in een gedicht om een zeer individuele emotie en verbeelding. Voor de lezer is het soms moeilijk mee te gaan in de verbeeldingswereld, ‘het extatische landschap’ van de dichter.
Originele, zeer persoonlijke gedichten.
Edwin Fagel – Het extatische landschap in. ISBN 978-90-468-2398-9, 54 pagina’s, € 19,99. Amsterdam: Nieuw Amsterdam 2018.