Een originele en vrolijke benadering
Wat zeggen wij eigenlijk en waarom doen we dat?
De auteur vindt taal leuk en dat straalt dit boek ook uit. Het is in haar eigen woorden een collectie van stukken over alles wat ik heb geprobeerd te begrijpen. Proberen te begrijpen. Meer kun je niet doen, met taal. Op de flaptekst staat: Een boek over taalvernieuwingen, bizarre gesprekswendingen en gênante situaties.
Ze vertelt de lezer wat haar verwondert en dat is heel veel. Zo leert ze ons op een andere manier luisteren. Waarnaar? Dat kan van alles zijn. Ze heeft het daarbij niet over goed of fout, wel over de ontwikkeling van bepaalde woorden en uitdrukkingen en soms voorspelt ze waar ze denkt dat het heen zal gaan.
Het begint al met de leuk, de gezellig of de culinair. Ze merkt op: Deze lidwoordtoevoeging werkt alleen met positieve bijvoeglijk naamwoorden.
Auteur
Paulien Cornelisse noemt zichzelf cabaretier in plaats van dat beige, migraine-achtige, derrière-achtige cabaretière. Misère. Ze schreef over taal de kostelijke bestsellers Taal is zeg maar mijn ding en En dan nog iets. Ze geeft inmiddels haar boeken zelf uit. De inhoud van dit boek, in een iets andere vorm, in NRC Handelsblad en nrc.next.
Waar heeft Cornelisse het over? Een kleine selectie, verkregen door het willekeurig openslaan van het boek.
Woordenaanelkaarplakkisme. Schathemeltjerijk maakt iets verdachts ineens tot iets gezelligs.
Dahag. Invoegen van een extra lettergreep, om iets te benadrukken: Dag Sinterklaasje, dahag, dahag. Dat iets kan ergernis zijn. Puber op de wc die gemaand wordt op te schieten: Ik ben aan het poepe-hen!
Soms heeft ze medelijden met de ontwikkeling van een woord, zoals benoem. Van iets plechtigs, iemand tot iets benoemen, tot het vage En probeer dat gevoel nou eens te benoemen?
Wat hebben Nederlanders tegen (Duitse) kuilen aan het strand?
Leukdruk. ‘Drukleuk’ zou een geschikter woord zijn’.
Wacht, een woord. Ooit waren wachtwoorden er alleen voor geheime genootschappen. Nu: vervelend, veel te veel, niet te onthouden…en als je je wachtwoord kwijt bent moet je iets doen met de meisjesnaam van je huisdier.
Programma’s als Heel Holland Bakt en Ik vertrek worden subtiel op de hak genomen. De moeder: Dan ga je gewoon mee. Ik vind het wel prima hoor. Deze vrouw was een meesteres in het wegredeneren van ongewenste gedachten.
Vage figuren: Vroeger waren dat mensen die op een feestje op zich best aardig zijn, maar dan ineens beginnen te praten over de helende kracht van bergkristallen. Maar tegenwoordig zijn het mensen die een gevoel van onveiligheid veroorzaken. Ze probeert uiteraard deze begripsverandering te verklaren en verdenkt de politie, die het woord eng liever vermijdt.
Al lezend zie ik Paulien voor me, haar onbevangen blik en haar droge performance (over dat woord zou het natuurlijk best ook eens kunnen hebben. Voor haar vele fans is dit door haarzelf geïllustreerde boek weer genieten. Een register helpt bij het opzoeken van de stukjes die de lezer extra de moeite waard of doodgewoon hilarisch vond.
Onnavolgbaar. Een cadeautje. Voor de sint, voor de kerst of gewoon voor de leuk.
Paulien Cornelisse – Taal voor de leuk. ISBN 978-90-824-3023-3, 238 pagina’s, € 16,99. Amsterdam: Uitgeverij Cornelisse 2018.