De loden last van een slechte jeugd
Je bent zo sterk als je zwakste schakel.
Nelleke groeit op in een gezin waar de zwaar drinkende vader de dienst uitmaakt. Moeder staat machteloos als hij het huishoudgeld in de kroeg staat weg te drinken. Als ze Nelleke naar het café stuurt om haar dronken vader te halen laat die zich nog wat trakteren in ruil voor het seksueel misbruik van zijn doodsbange jonge dochter. Nelleke wil zo gauw mogelijk het huis uit, weg van de armoe en de smerigheid die haar omringt. Als zij als dienster-voor-één-middag moet werken op een feest van de steenrijke familie Van Barneveld, laat zij haar oog op de zoon des huizes vallen. Een huwelijk met hem, zou de oplossing voor alle problemen zijn. Haar grote schoonheid valt zoon Jacob op en ze weet hem al snel te verleiden. Haar plan slaagt als zij zwanger blijkt en met hem trouwt. Abortus is niet aan de orde want ze wil het kind per se houden. Zo trouwt zij zich geslepen de rijkdom binnen. Maar ze wordt er niet welkom geheten. Zij recht haar rug. Zíj zal haar dochter beter opvoeden.
Helena treft het evenmin. Haar moeder is zwaar aan de drank en viert al haar ellende bot op haar dochter. Het meisje wordt middenin de winter met blote voeten in de sneeuw gezet, krijgt schoppen en klappen als zij iets doet wat moeder niet bevalt. Alleen als vader thuis is voelt zij zich veilig. Hij weet nergens van en zij vertelt hem ook niets uit angst voor moeders represailles. Tot zij op een dag breekt. Haar schooljuffrouw vertrouwt haar blauwe plekken niet en aan haar vertelt zij haar ellende. De juffrouw onderneemt actie. Helena wordt tijdelijk uit huis geplaatst, tot moeder niet meer drinkt. Maar de ware dronkaard, zo blijkt maar weer, is tevens een goede toneelspeler. Als Helena weer terug bij haar ouders is gebeurt er iets onvoorstelbaars. Het zal haar nooit meer loslaten en ze torst de last levenslang mee. Gelukkig heeft ze een sterk karakter. Haar dochter, zo belooft ze zichzelf, krijgt aan haar een perfecte moeder. Maar ook zij heeft een zwakke schakel.
Auteur
Esther Boek (1967) schrijft van kind af aan. Ze volgde een opleiding in de gezondheidszorg maar koos voor werken in een boekhandel. Later kwam ze toch in de zorg terecht. Ze schreef zich in bij De Schrijversacademie in Utrecht en volgde de opleiding ‘Korte verhalen en romans’. Inmiddels was ze begonnen aan een boek en om haar vaardigheid op schrijfgebied te vergroten en deed ze de Meesterproef aan de Queridoacademie in Amsterdam. Ze debuteerde in 2017 met Geen kind meer.
De twee verhalen over Nelleke en Helena lopen synchroon. De auteur maakt het de lezer echter niet eenvoudig: ze springt van jaartal naar jaartal, heen en terug, om feiten uit zowel de jeugdjaren als de volwassen leeftijd (en dan ook nog in verschillende fases) weer te geven. Daar trekt ze per hoofdstuk steeds zo’n 2,5 pagina voor uit. Gevolg is dat je continu op en neer geslingerd wordt en regelmatig moet terugbladeren om de draad weer op te pakken.
Het gegeven: ‘wat doet een slechte jeugd met je in je latere leven’ is beslist boeiend, maar wordt te simplistisch uitgewerkt. Het verhaal blijft te zeer aan de oppervlakte van: goed staat tot fout en dat is het.
Esther Boek – De perfecte moeder. ISBN 978-90-8289-399-1, 361 pagina’s, €19,95. Sint-Amands (B): Hamley Books 2019.
De auteur doneert een deel van de opbrengst van de verkoop aan de Stichting Het Vergeten Kind. Een sympathiek gebaar.