Kiezen voor vrijheid
Over de keuzes die sommige vrouwen van dertig nog moeten maken op het gebied van vrijheid, relaties en werk. Ook de schrijfster maakt zelf keuzes.
Een dertigjarige succesrijke schrijfster mag vijf jaar in een schrijvershuis wonen. Het wil echter niet vlotten met het schrijven. Ze wil geen traditionele roman vervaardigen met een plot. Met haar vriendin M., ook een schrijfster, heeft ze gesprekken hierover. Ze heeft niet alleen vragen over het schrijverschap, maar ook over hoe ze als dertigjarige haar leven gaat invullen. Kiest ze voor een tevreden leven met een vriend, huisje-boompje-beestje? Wil ze een kind met hem? Of kiest ze voor een passioneel leven met een vrouw? Het is een zoektocht. In korte verhaaltjes probeert ze zich de mogelijke keuzes in te beelden.
Auteur
Niña Weijers (1987) studeerde literatuurwetenschap. In 2010 won zij de schrijfwedstrijd Write Now. Ze publiceerde korte verhalen in onder andere De Gids en Passionate Magazine. Ze heeft een column bij De Groene. Haar debuutroman De consequenties werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2015.
Wie denkt te beginnen aan een boeiende roman met een sterke plot vergist zich. In een interview in HP/De Tijd zegt de auteur dat ze weerstand voelde tegen het vertellen van een klassiek verhaal met personages en een conflict. Het klinkt een beetje neerbuigend. Het valt toch niet te ontkennen dat het lezen van een stilistische sterke roman met een sterk verhaal en psychologische diepgang een groot genoegen kan zijn. Zoals bijvoorbeeld Peter Buwalda’s Otmars zonen. Deze indrukwekkende roman is een leesbelevenis. Wat zet Weijers daar tegenover? Ze komt niet verder dat een persoonlijke zoektocht, een en al navelstaarderij.
De opbouw van het boek is vrij complex. De verschillende hoofdstukjes hebben ogenschijnlijk steeds andere hoofdpersonen. Deze worden nooit met een naam aangeduid, maar met een letter of de aanduiding ‘de vrouw’ of ‘de ander’. De hoofdpersoon is soms een ík’, maar het gaat ook over een ‘hij’. Verhalen worden vaak niet afgemaakt. Een voorbeeld daarvan is een ontmoeting met een vorige bewoner van het schrijvershuis. Hij vraagt haar Zou je met me naar bed willen? De volgende alinea begint met Het katje Carlo stierf dat najaar. Dit is allemaal niet zo helder. Je krijgt pas wat beter zicht op de personages en de thematiek als je het boek een tweede keer leest.
Hoewel de schrijfster zich dus afzet tegen het vertellen van een verhaal, komen er in de roman toch enkele fraaie verhalen voor. Boeiend zijn bijvoorbeeld de twee ontmoetingen met de oudere schrijfster. Het interview in Amsterdam en de ontmoeting bij een signeersessie in New York. Ook het verhaal van de geluidsingenieur over een gehandicapte jongen is een ontroerend en sterk verhaal. Een verhaal vol passie is het verhaal van de twee vrouwen die verliefd worden, ‘de kleine’ en ‘de vrouw’. Het is een meeslepend verslag van een heftige vrouwenliefde. De auteur wil dus geen verhaal vertellen, maar ze doet het wel.
De roman is een zoektocht. Heeft de schrijfster antwoorden gevonden op haar levensvragen? Het lijkt van wel. Het is duidelijk dat ze afstand neemt van het huisje-boompje-beestje. Aan het eind van het boek spreekt ze over haar bevrijding van heteroseksualiteit, het patriarchaat, die hele voorspelbare ellende van moederschap en gezinsleden die ze haar eigen moeder had zien ondergaan. Een stevige uitspraak. Ja en dan de mannen. Zij spelen nauwelijks een rol. De ontdekking van de seks met een vrouw is sensationeel. Een relatie met een stabiele man is een mogelijkheid. Haar keuze voor de toekomst lijkt een keuze voor de vrijheid. Niet kiezen voor de veilige beslotenheid van ‘de kamer’ maar voor de openheid van de ‘antikamer’. In de roman wordt gezegd dat de hoofdpersoon in blissful ignorance wil leven. Open staan voor de toekomst: wat niet weet, wat niet deert.
Weijers schreef qua vorm een ongebruikelijk boek. Ze is op zoek naar een nieuwe vorm, het is een experiment. Ook hier zoekt ze de vrijheid. Veel lezers die iets heel anders verwachten zullen afhaken, zeker mannen. De echte doorbijters, zij die niet bang zijn voor een interessant literair experiment, zullen zeker beloond worden.
Niña Weijers – Kamers antikamers. ISBN 978-90-254-4561-4, 239 pagina’s, € 19,99. Amsterdam: Atlas Contact 2019.