Vlaamse juwelen
Een terloopse toezegging om glas-in-loodramen te schenken wordt niet zomaar nagekomen. Echter, belofte maakt schuld en gestolen goed gedijt niet.
Wie stelen er kunstwerken die niet of nauwelijks verhandeld kunnen worden? Schilderijen die uit een museum worden ontvreemd en waarvan iedere kenner weet dat deze gestolen zijn. Criminelen kunnen ze nergens te gelde maken. Vaak dienen ze als een soort onderpand bij verrekeningen in de onderwereld, maar uiteindelijk kan niemand ze met goed fatsoen kwijt. Als het meezit komen ze ergens zomaar boven water en in het slechtste geval worden ze vernietigd.
Het komt echter ook voor dat een kunstkenner een voorwerp dolgraag in eigen bezit wil hebben en helemaal niet van zins is het te verkopen.
Zo’n kunstverzamelaar heeft in 1910 zijn zinnen gezet op twee schitterende glas-in-loodramen in de Sint-Gummaruskerk van Lier. Ze dateren uit het midden van de Zestiende Eeuw toen Vlaanderen gold als één van de welvarendste regio’s van Europa en keizer Karel V, de belangrijkste heerser was. Maar hoe steel je twee grote in lood gevoegde kleurige ruiten die hoog onder de gewelven van een kerk zijn aangebracht?
De ramen zijn een cadeau aan de kerk van de rijke Italiaanse koopman Gian Carlo Affaitati. Deze is vanuit Cremona via Portugal in Vlaanderen terechtgekomen. Daar heeft hij keizer Karel V een grote dienst bewezen bij de verdediging van Antwerpen. De keizer beloont hem met grondgebied en plaatst hem in de adelstand. Wanneer zijn tweede zoon wordt geboren, belooft hij in 1543 twee schitterende kerkramen.
De upgrading van zijn status en het verwerven van een nieuwe gebied dat hij wil onderwerpen aan zijn regels verloopt niet soepel. Er zijn erotische verwikkelingen, sabotagepogingen, overvallen en er verdwijnt een kostbaar sieraad dat de keizer toebehoort.
Auteur
Lydia Verbeeck (1948-2019) publiceerde meer dan twintig historische thrillers en romans, die zich afspeelden in Lier, waar ze stadsgids was. Dit laatste boek is vooral een historische thriller.
Niet alleen de spannende ontwikkelingen rond de glasramen houden de aandacht vast, maar ook mag de lezer genieten van de beschrijving van het Bourgondische leven in het welvarende Vlaanderen van die tijd. Feestelijke bijeenkomsten en overdadige banketten kleuren het leven van de bovenlaag van de bevolking.
Qua historische juistheid bezondigt de schrijfster zich bij haar relaas in 1543 helaas aan anachronismen. Zo wordt een misdadiger naar Australië verbannen terwijl dat werelddeel in 1543 nog helemaal niet ontdekt was (in 1787 wordt de eerste boef naar Australië verscheept), en wordt de bijnaam ‘Geus’ gebruikt, een woord dat als zodanig pas in 1566 na de aanbieding van het Smeekschrift der Edelen in zwang raakt.
Het zijn gelukkig kleinigheden in een goed geschreven verhaal dat beslist historische thrillerwaardigheid uitstraalt. Een mooi gekozen ontknoping van de plot zal een tevreden gevoel geven.
Lydia Verbeeck – De gestolen glasramen. ISBN 978-90-5908-960-0, 300 pagina’s, € 22,50. Leuven: Davidsfonds Boeken 2019.