In de schaduw van Vivaldi
Speurtocht naar de bouwer van een eeuwenoude viool.
Dit is een hartstochtelijke zoektocht naar een vioolbouwer. Hij werd hoogstwaarschijnlijk geboren in Füssen, in Duitsland, aan de voet van de Alpen. Op jonge leeftijd moet hij naar Italië zijn getrokken en in één van de Italiaanse steden bij een meester in de leer zijn gegaan om uiteindelijk schitterende instrumenten te kunnen maken. Wie was hij en waar werkte hij?
De bossen op de hellingen van de bergen in het zuiden van Duitsland leverden al eeuwen het geschikte hout voor het vervaardigen van luiten. Hout dat de moeite waard was om over de Alpen naar Italië te vervoeren. Ook daar werden luiten gefabriceerd. In de Zeventiende en Achttiende Eeuw begon men zich steeds meer toe te leggen op de bouw van violen en andere viersnarige strijkinstrumenten. Vooral wegens hun krachtiger volume werden die steeds populairder. Er was daarom een drukke handelsroute voor houttransport van Füssen naar Venetië, destijds het centrum van de commerciële wereld.
Omdat in Füssen onvoldoende werkgelegenheid was trokken regelmatig jongens van 14 of 15 jaar met de houtdragers mee naar de Noord-Italiaanse steden. Die hadden hun meer toekomst te bieden. Bijvoorbeeld ateliers om het vak van vioolbouwer te leren. De tocht naar Italië, die wij nu in een paar uur afleggen, was destijds bar en gevaarlijk en nam in die tijd gauw tien dagen in beslag. In Italië werkten beroemde vioolbouwers van wie Stradivarius bij iedereen het meest bekend is geworden.
Auteur
Philipp Blom (1970) heeft een prachtige viool. Het is geen Stradivarius, maar wel een topstuk. Hij houdt hartstochtelijk van zijn instrument en speelt er met passie op. Blom is geen professionele violist, maar historicus en de vraag die hem niet loslaat is: wie heeft dit instrument gebouwd?
Hij begint aan een speurtocht die in Füssen begint en eindigt in Milaan, Cremona, Rome of Venetië. Of misschien nog wel ergens anders.
Blom publiceerde eerder De duizelingwekkende jaren,, Het verdorven genootschap, Alleen de wolken, De opstand van de natuur en Wat op het spel staat.
…De viool glimt in de kleur van gouden barnsteen, de klankkast is van fijn geaderd sparrenhout, de zijwanden bestaan uit mooi gevlamd ahorn en uit de weerspiegeling blijkt de uitstekende kwaliteit van de lak…
De schrijver reist heel Europa af en legt het probleem voor aan iedere deskundige die hem het antwoord zou kunnen geven wie de bouwer van zijn viool is. Stapje voor stapje komt hij dichter bij de waarheid. Het wordt buitengewoon spannend als aan de ringen van het hout het bouwjaar nader bepaald wordt. Het aantal vioolbouwers dat het instrument zou kunnen hebben gemaakt wordt langzamerhand kleiner.
Alleen door zich volledig in te leven in de wereld van de Achttiende Eeuw en de werkomstandigheden en gewoontes uit die tijd te leren kennen krijgt Blom antwoord op zijn vragen.
Dit is niet alleen een boek voor violisten of kenners van klassieke muziek. Het is een spannende speurtocht in de dagelijkse wereld van de Achttiende Eeuw en zal iedereen met historische nieuwsgierigheid ongemeen boeien.
Philipp Blom – Een Italiaanse reis. Vertaald uit het Duits (Eine Italienische Reise) door W. Hansen. ISBN 978-94-031-6239-0, 336 pagina’s, € 29,99 Amsterdam: De Bezige Bij 2019.