Orgelavontuur
Ver van huis heeft een stemmer van pijporgels een klus. Zijn werkzaamheden trekken ongewild de aandacht van de lokale bevolking.
Gabriel Pottjewijd komt uit Heiligerlee in Groningen. In dienst van een Duitse firma stemt hij pijporgels. Behalve in Noord Nederland is hij vaak op pad in Oost Friesland. Deze keer wordt hij echter naar een stadje voorbij Rotterdam gestuurd. Zijn opdracht is het Garrelsorgel van de Groote Kerk te stemmen. Pottjewijd heeft het werk begroot op vier á vijf dagen.
Wanneer hij na vele uren sporen zijn intrek heeft genomen in het Tehuis Voor Zeelieden, krijgt hij direct al de gelegenheid kennis te maken met de lokale bevolking. In het etablissement komen namelijk zo’n twintig merendeels eenvoudige handwerkslieden bijeen. Ze zijn gehuld in zondagse pakken. Het betreft een bijeenkomst van de mannenvereniging Schrift en Belijdenis.
Hiermee zijn we terecht gekomen in de vertrouwde sfeer van onze auteur. Het is een soort kerkse Duckstad, waar in dit boek de van zijn gereformeerde geloof gevallen Groningse orgelstemmer zich omgeven weet door de gelovige bevolking van een klein provinciestadje. Gaandeweg krijgt Gabriel echter steeds sterker de indruk dat hij omringd wordt door een groot aantal niet ongevaarlijke dorpsidioten.
Auteur
Maarten ’t Hart (1944) is een buitengewoon populaire schrijver die een indrukwekkend oeuvre op zijn naam heeft staan. Het bekendst is een vlucht regenwulpen.
Trouwe lezers van zijn werk komen vele bekende zaken tegen. Een dominee die naar zijn Bijbel grijpt als een cowboy naar zijn revolver, de Sandelijnstraat, burgemeester Schwarz, de drijvende bijl, de Fenacoliuslaan, het aflikken van een leeggegeten bord, wonderlijke eigennamen als IJzerhard Paalvast, regelmatig iets ‘akelig’ vinden, ongebruikelijke woorden als kreen (precies, kieskeurig) en natuurlijk vele uitweidingen over muziek en het becommentariëren van Bijbelgedeeltes.
Wanneer de orgelstemmer door de dominee van een andere kerk benaderd wordt om ook daar het pijporgel te stemmen neemt hij het werk aan. Zijn verblijf zal langer gaan duren. Bij het stemmen wordt hij geassisteerd door de dochter van een plaatselijke femme fatale wat aanleiding geeft tot stevige roddel.
In een reformatorisch doordrenkte habitat neemt de auteur de lezer op sleeptouw. Terwijl de orgelstemmer ongewild verstrikt raakt in het sociale web van de lokale bevolking vordert elke dag het stemmen van de twee kerkorgels. Vanwege geluidsoverlast overdag is Pottjewijd op zeker moment gedwongen zijn werk in de nachtelijke uren te verrichten. Dit doet de spanning stijgen.
Deze roman is karakteristiek voor deze rasverteller die vanuit een persoonlijke muzikale en religieuze stellingname garant staat voor een meeslepend verhaal. Een stemmer van kerkorgels als hoofdpersoon geeft hem daarbij alle ruimte de lezer ruimhartig te informeren over een beroep dat nauwelijks bekendheid geniet. Dit soepel integreren in een spannend plot blijkt een keurmerk in deze onvervalste Maarten ’t Hart-roman.
Maarten ’t Hart – De nachtstemmer. ISBN 978-90-295-4037-7, 320 pagina’s, € 21,99. Amsterdam: De Arbeiderspers 2019.