Koloniaal tehuis
Surinaamse man en Nederlandse vrouw bouwen een bestaan op in Nederlands Indië. De Tweede Wereldoorlog gooit roet in het eten.
Cas Caupi groeit op in Suriname. Zijn familie hoort tot een ambitieuze sociale middenklasse. Cas doet de MULO als voortgezet onderwijs en krijgt al gauw in de gaten dat hij om wat te bereiken harder zal moeten werken dan de witte Nederlanders. Zijn familie ziet hem het liefst als ambtenaar of misschien als predikant, maar daar is hij te ongedurig voor.
Wanneer zijn vrienden naar Nederland vertrekken om daar een officiersopleiding te gaan volgen, wordt Cas door hetzelfde idee gegrepen. Ondanks de vele tegenwerpingen van zijn familie vaart hij in 1929 naar Nederland.
Het blijkt voor een Surinaamse jongen met alleen een Mulodiploma op zak nog niet zo eenvoudig om een gedroomde militaire opleiding te volgen. Waar Cas verder volstrekt niet aan kan wennen is het gure Nederlandse klimaat. Wanneer de winterse kou intreedt wil hij niets liever dan zo snel mogelijk weg.
De snelste weg naar het aantrekkelijke, vooral warme Indië doet hem besluiten een verkorte opleiding te volgen en te tekenen voor het KNIL, Het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. Gedurende de maanden dat hij in Nijmegen nog in opleiding is maakt hij kennis met Elvira van Castel. Liefde bloeit op.
Het valt na enkele maanden zowel Cas als Elvira zwaar als het moment van de reis naar Indië aanbreekt. Hun beider liefde, het geheime wapen, is echter sterk genoeg. Na verlof van Cas trouwen ze in 1935. Vervolgens laten kinderen zich niet lang op zich wachten.
Wanneer de eerste is geboren, maken Cas, Elvira en hun zoon Nick een reis van twee maanden naar Suriname waar de familie van Cas hen welkom heet. Het bezoek is een groot succes. Vanaf 1938 is Cas Caupi met zijn gezin, inmiddels is een tweede zoontje geboren, als sergeant gelegerd op Java.
Eind 1941 breekt in het Verre Oosten de Tweede Wereldoorlog uit. De Verenigde Staten en ook Nederlands Indië worden betrokken worden bij de oorlogshandelingen. Japen slaagt erin ook Indië te veroveren. Er breekt een ongemeen spannende en naar mate de jaren vorderen, gruwelijke tijd aan voor Nederlanders in Indië.
Auteur
Janny de Heer (1959) van wie eerder Gentleman in slavernij en Buitenbeentjes verschenen, laat in dit boek zien hoe een ambitieuze Surinaamse jongen en zijn Limburgse vrouw het hoofd moeten bieden aan een maatschappij die door de wereldoorlog en de Indonesische onafhankelijkheidsbeweging volledig van zijn ankers lijkt geslagen. Velen, zowel wit als gekleurd, nemen uiteindelijk de wijk naar Nederland, maar wat is de positie van een Surinaamse man en zijn gezin?
Goed gedocumenteerd en aangrijpend wordt beschreven hoe zowel onder de Japanse overheersing als gedurende de strijd met fanatieke Indonesische strijders een zwarte Surinaamse officier zich kan en moet verhouden tot zijn Nederlandse lotgenoten. Zowel in het grote verband van de Nederlandse overheidsdienst als binnen de verhoudingen van familie, vrienden en collega’s.
Een boeiende en niet van de nodige dramatiek verstoken roman over verhoudingen in het Koninkrijk der Nederlanden in de roerige jaren van oorlog.
Janny de Heer – Het geheime wapen. ISBN 978-90-626-5778-0, 390 pagina’s, € 23,50. Haarlem: Uitgeverij In de Knipscheer 2019.