De rechtvaardigen houden de wereld in stand
Een verzameling van 35 korte verhalen waarin rechtvaardigen voorkomen, mensen die met hun positieve bijdragen aan de mensheid het leven dragelijk maken.
Dit boek bestaat uit een inleiding en 35 verhalen over zogenaamde Rechtvaardigen. Wat daarmee bedoeld wordt blijkt uit het inleidende gedicht ‘Rechtvaardigen’ van Jorge Louis Borges, waarin een opsomming van eigenschappen van deze mensen. Enkele voorbeelden: Wie waardeert dat er op aarde muziek is. Wie een slapend dier aait. Wie blij is dat er op aarde een Stevenson is. Wie liever heeft dat anderen gelijk hebben. Sommige van deze omschrijvingen zien we terug in de verhalen van Osinga.
De 36 verhalen worden voorafgegaan door een verhaal dat zich afspeelt op de Joodse begraafplaats van Worms. Daar ligt het graf van Alexander Süsskind, een dertiende-eeuwse koopman die volgens overlevering de eerste van 36 Rechtvaardigen was. Een Joodse legende zegt dat de wereld niet vergaat zolang er nog één van die Rechtvaardigen leeft. In het laatste verhaal Wie een rechtvaardige wil zijn wordt over Süsskind verteld. Tijdens een interview in een VPRO-uitzending gaf de schrijver nog een nadere toelichting op het begrip. Het zijn mensen die er voor zorgen dat God de wereld nog interessant vindt en nog niet vernietigt.
Auteur
Richard Osinga (1971) was aanvankelijk diplomaat, eerst op kantoor in Den Haag, later in Noord-Afrika, Hij verliet de diplomatieke dienst en werd eigenaar van Start-ups in Silicon Valley en Berlijn. Hij was ook nog ondernemer in de zorg. In 2003 verscheen zijn eerste boek Bor in Afrika. Dit is zijn vijfde roman.
De 35 verhalen verschillen heel sterk van elkaar. Ze spelen zich af in verschillende culturen, verspreid over de hele wereld. De overeenkomst is dat in elk verhaal een persoon voorkomt die heel positief is ingesteld, wat dit verhaal mooi en ontroerend maakt. In het laatste verhaal met Süsskind als hoofdpersoon legt hij aan iemand uit wat een Rechtvaardige is. Die verricht geen grootse daden, het gaat om alledaagse handelingen. Enkele voorbeelden: iemand die zijn tuin verzorgt met liefde en toewijding, iemand die in een discussie liever heeft dat een ander gelijk heeft, iemand die een slapend dier aait.
Wie een slapend dier aait is één van de ontroerendste verhalen. Dat speelt in Brazilië. Op een boerderij is Bocal een modelslaaf, hij werkt hard en misdraagt zich nooit. Er komt altijd een hond aan zijn voeten liggen die hij zwijgend aait. Op een dag wordt de hond door een medeslaaf geschopt. Bocal kan zich niet beheersen en valt de man aan. Vechten is streng verboden, er staat zelfs de doodstraf op. Bocal wordt opgehangen. De hond komt naar het lichaam toe. Als een kat geeft hij de voet van Bocal een kopje, dan loopt de hond weg.
Wie zijn tuin verzorgt, zoals Voltaire speelt in Noord-Afrika. Het is een land van moslims. Afekay heeft een vrome zoon die vaak in de moskee bidt. Hij vraagt hem waarom hij God alleen in de Koran zoekt. Geniet van de kleuren van de staart van een pauw, voel hoe zacht de bloesem van de komkommer is. Luister naar de mooiste gedichten die geschreven zijn. We hebben de Fransen eruit gezet maar we hebben hun Hugo gehouden. Afekay neemt zijn zoon bij de handen, leidt hem naar de moestuin en legt de hand van Ilias op de bloesems van de komkommer.
Rechtvaardigen zijn ook mensen die open staan voor schoonheid. Bijvoorbeeld als het gaat om muziek. Wie daarvan weet te genieten heeft een goddelijke ervaring. In Wie waardeert dat er op aarde muziek is gaat het daarover. In een Tango Hall in Bangkok hoort de Braziliaan Javier de klanken van zijn favoriete tango. Hij gaat dansen met één van de Thaise dansmeisjes en bemerkt dat zij de tango begrijpt. Alles valt op zijn plaats in die eerste maten van de Curda. Elke beweging klopt. Deze dans waarin het er niet toe deed wie zij was, is voldoende reden voor de wereld om verder te draaien.
Mooie, positieve verhalen waarvan je blij wordt.
Richard Osinga – Wie de rechtvaardigen zoekt. ISBN 978-90-284-5008-0, 256 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Wereldbibliotheek 2019.