Patroclus’ grote liefde
De Trojaanse Oorlog vanuit een bijzonder perspectief.
Generaties gymnasiasten zijn opgegroeid met de aan Homerus (die ongeveer 750 v.C. zou zijn overleden) toegeschreven Ilias, een vroeg-Grieks epos dat een korte episode van de Trojaanse Oorlog, rond 1240 v.C., beschrijft. Ook andere scholieren, die het geluk hadden van een klassiek geschoolde geschiedenisleraren, namen kennis van het mythische verhaal. Zelf deed uw recensent dit al op de lagere school waar zijn onderwijzer aan de hand van het beroemde boek van Gustav Schwab Griekse mythen en sagen vertelde van de mooie Helena, die door de Trojaanse prins Paris werd ‘gestolen’ van haar rechtmatige echtgenoot, koning Menelaos van Sparta. De laatste nam dan niet en trok met een groot leger van bondgenoten naar Troje, dat na een jarenlang durend beleg werd ingenomen. Tijdens de bloedige oorlog, waarbij ook de goden zich in twee kampen opstelden, sneuvelden een groot aantal beroemde helden, onder wie zoals voorspeld de Trojaanse prins Hector en de grootste Griekse strijder Achilles.
Troje heeft echt bestaan. Het ligt aan de westkust van het huidige Turkije. Of de Trojaanse Oorlog echt is uitgevochten is thans niet bekend.
De verhouding tussen de vrienden Achilles en Patroclus staat centraal in dit boek, dat geschreven is vanuit het perspectief van de laatste, de ik-figuur.
Auteur
Madeline Miller (1978) studeerde Latijn en oud-Grieks en geeft les in deze beide talen. Ze werkte tien jaar aan het manuscript voor dit boek, waarmee ze in 2012 debuteerde en dat inmiddels in 30 landen in vertaling verscheen. Inmiddels verscheen ook Circe van haar hand, gebaseerd op Homerus’ andere epische verhaal, de Odyssee. Beide vertellingen ontbreken helaas in de met onnavolgbare humor geschreven boeken Mythos en Helden van Stephen Fry.
Na het dankwoord van de auteur staat achterin nog een uiterst nuttige namenlijst van de vele Goden en stervelingen die in dit boek voorkomen.
Patroclus, een Griekse prins afkomstig uit een klein koninkrijk, vertelt hoe hij Achilles voor het eerst ontmoet aan het hof van diens vader, koning Peleus. Tot zijn verbazing kiest Achilles hem uit als zijn metgezel. Achilles’ moeder, de nimf Thetis, wil niets van Patroclus weten. De jongens worden door Peleus naar de Centaur Cheiron gestuurd, waar hun vriendschap zich langzamerhand tot liefde ontwikkelt.
Als de koningen en helden een beroep op Achilles doen om mee te gaan vechten in de veldtocht tegen Troje worden hun karakters prachtig beschreven: De ijdele en wrede opperbevelhebber Agamemnon, de sluwe Odysseus, de ervaren Nestor. Thetis wil haar zoon niet jong verliezen, zoals is voorspeld, maar kan hem niet tegenhouden. Hij gaat mee, samen met Patroclus.
Tijdens het beleg van Troje krijgt Achilles een conflict met Agamemnon over een gevangen genomen Griekse vrouw en weigert verder te vechten. Zonder hem kunnen de Grieken niet winnen. Dan probeert Patroclus de impasse te doorbreken… Niemand ontkomt aan zijn voorspelde lot….
Je weet hoe het afloopt en toch blijft het een adembenemend verhaal van vriendschap, liefde, wreedheid, grote gebaren en goden aan wie niets menselijks vreemd is. Dat is de verdienste van de auteur die in een prachtige poëtische stijl Patroclus aan het woord laat, een stijl die ook doorklinkt in Robert Neugartens mooie Nederlandse vertaling. Je leest dit boek ademloos uit, het smaakt naar meer…
Madeline Miller – Een lied voor Achilles. Vertaald uit het Engels (The Song of Achilles) door Robert Neugarten. ISBN 978-94-9308-122-2, 368 pagina’s, € 20,00. Amsterdam: Uitgeverij Orlando 2019.
Dit boek is tevens besproken tijdens het programma MAAKKENNISMAANDAG van MeerRadio op maandag 21 januari 2020. Het geluidsbestand kunt u hieronder aanklikken.