Anekdotes uit Amsterdamse jeugd
Opgroeien in de jaren vijftig/zestig.
Wie ouder wordt gaat meer vergeten, of kijkt steeds veelvuldiger terug op een verleden dat later zwart/wit wordt gekleurd. Al naar de aard van het beestje. De schrijver groeide op in het Amsterdam van de jaren vijftig en zestig, de tijd dat het leven voor kinderen nog redelijk eenvoudig was. Ze konden nog buitenspelen, hadden weinig zorgen aan hun hoofd en werden minder meegesleept in de sores van volwassenen dan de kinderen van nu. Mensen met een opgewekt karakter kijken veelal opgewekt terug op hun jeugd in die jaren. Zo ook de auteur van dit boek. Hij stelde zijn ‘geluk van toen’ te boek.
Auteur
Maarten Spanjer (1952) is acteur en schrijver. Hij werd bekend door zijn typetjes, zoals d is ‘Beun de Haas’ uit de sterreclame. Met het tv-programma Taxi kreeg hij grote bekendheid. Hij reed als taxichauffeur rond, knoopte een praatje aan met de passagier en het geheel werd gefilmd door een verborgen camera. Dat leidde tot prachtige, warme verhalen. Spanjer won hiermee de Gouden Roos van Montreux. In 2016 verscheen zijn boek Spanjer in Stukken, een bundeling van korte anekdotes.
De kleine Maarten maakte al die dingen mee die leeftijdgenoten van hem ook meemaakten. Natuurlijk, niet iedereen ontmoette Cruyff of kwam in de winkel bij voetballer Sjaak Swart, maar het verhaal van de kleine M-brigadier – een onderscheiding die elk kind ten deel viel dat minimaal drie pinten melk per dag dronk – zal al zijn leeftijdgenoten bekend voorkomen. Dat Maarten in brigade-uniform in de poep stapte, viel en daarna door zijn broer werd aangesproken als Mest-brigadier is dan weer privé. Zo mixt Maarten zijn eigen jeugdherinneringen met die van zijn lezers. Vooral bij Spanjaards leeftijdgenoten zullen die regelmatig een glimlach van herkenning oproepen.
Zesennegentig keer begint er een anekdote van Maarten met de woorden ‘Ik herinner…’. Daarna volgen zesennegentig stukjes geluk, verluchtigd met foto’s uit die tijd. Als kleine jongen denkt Maarten eens, als hij op zijn verjaardag voor straf naar bed wordt gestuurd en de volwassenen beneden hoort doorgaan met feesten: Zo zal het dus zijn als je dood bent, het leven gaat gewoon verder alsof je nooit hebt bestaan. Herinneringen bewijzen dat je wél hebt bestaan, en helemaal als je ze op papier hebt gezet.
Spanjer kan goed acteren, hilarisch vertellen, op prachtige wijze verhalen aan zijn passagiers in de taxi onttrekken en daarmee zo op de loop gaan dat nieuwe werelden gaan leven. Ongetwijfeld kan hij ook zeer onderhoudend herinneringen ophalen, met vrienden, in gezelschap. Maar niet iedereen die herinneringen kan ophalen en die vervolgens opschrijft is daarmee ook meteen schrijver. Dat geldt ook voor Spanjer, hij vertelt/schrijft leuk en lichtvoetig.
Deze geboekstaafde herinneringen zijn aardig om te lezen, maar daar blijft het bij. Het zijn flinterdunne momentopnames, niet meer en niet minder. Zoet als poedersuiker: je blaast erin en het vervliegt, maar de zoete smaak blijft hangen. .
Een amusant en vriendelijk boek voor de jeugd uit de naoorlogse tijd, de nu-zogenoemde boomers.
Maarten Spanjer – Geluk is een herinnering. ISBN 978-94-0161-123-7, 207 pagina’s, €18,50, Amsterdam: Xander Uitgevers 2019.
NB Op de verkoopsite van dit boek merkte een lezer op dat er heel veel anekdotes staan – hij heeft het over 89 van de 96 – die ook al zijn opgenomen in het eerdere Spanjer in stukken. Hij toonde zich daar verbolgen over. Ik kan het niet controleren, want ik ken het andere boek niet. MJ